Üretimin rekabetçi yeni modeli; Endüstri 4.0

Bugün kendi ekonomisini oluşturan, özellikle sanayide yerleşmiş değer zincirlerini temelden değiştiren, nitelikli insan gücünü merkeze konumlandıran yeni sanayi devriminin adı; Endüstri 4.0. İklim ve ekonomi kriziyle boğuşan Dünya’nın üretim, sanayi ve ticaretinin ikiz dönüşüme (yeşil ve dijital dönüşüme) ihtiyaç duyduğu günümüzde çıkış yolunun anahtarı; bilişim teknolojileri ve endüstriyi birbirine entegre eden Endüstri 4.0’da. Büyük işletmelerden KOBİ’lere her ölçekteki işletme; yapay zeka ve yeni nesil teknolojilerle zenginleşen Endüstri 4.0 ile ‘akıllı, çevik, esnek, teknolojik, enerji verimli, çevreci’ işletmelere dönüşerek daha rekabetçi hale geliyor. Biz de üretimin rekabetçi yeni modeli Endüstri 4.0’ı, bu yıl yeşil ve dijital dönüşüm odağında; ‘Endüstri gelecekle buluşuyor’ mottosuyla 7-10 Haziran 2023’te İstanbul Fuar Merkezi’nde 29. kez imalat sanayisini aynı çatı altında buluşturacak WIN EURASIA-World of Industry Fuarı’nı birlikte ele alıyoruz.

Endüstri 4.0 nedir?
Endüstri 4.0, 4. Endüstri Devrimi veya 4. Sanayi Devrimi terimi ilk olarak 2011’de Almanya Hannover Fuarı’nda kullanıldı. Ekim 2012’de Robert Bosch GmbH ve Henning Kagermann çalışma grubu oluşturarak hazırladıkları 4. Sanayi Devrimi öneri dosyasını Alman Federal Hükûmeti’ne sundu. Nisan 2013’te Hannover Fuarı’nda çalışma grubu Endüstri 4.0 raporunu sundu. Endüstri 4.0, gelişmiş ülkelerde hazırlıklarına yıllar önce başlanıp hayata geçirilmeye başlanmış ‘sanayi-teknoloji bütünleşmesi’ olarak niteleniyor. Üretim sektöründeki önemli endüstriyel devrimler sonrası ülkeler ve şirketler küresel boyutta yaşanan bu değişimlere ayak uydurmak zorunda kalmış ve artan rekabet koşulları arasında rekabet üstünlüklerini devam ettirebilmek amacıyla bazı stratejiler geliştirmişlerdir. Almanya’da gündeme gelen Endüstri 4.0’da bu stratejilerden birinin adıdır. Endüstri 4.0 veya 4. Sanayi Devrimi; “Birçok çağdaş otomasyon sistemini, veri alışverişlerini, üretim teknolojilerini ve daha birçok şeyi içeren bir devrimdir. Bu devrim nesnelerin interneti, internetin hizmetleri ve siber-fiziksel sistemlerden oluşan değerler bütünüdür” diye de tanımlanıyor.
Endüstri 4.0 ile yeni bir çağın başlangıcı: Dünya’yı ve toplumları küresel boyutta etkileyen endüstri devrimlerinin sonuncusu olan Endüstri 4.0, bilgi toplumunun hakim olduğu yeni bir çağın başlangıcına işaret ediyor. Bilişim teknolojileri ve endüstriyi bir araya getirmeyi hedefleyen Endüstri 4.0 ana bileşenlerinden ilki yeni nesil yazılımlar ve donanımlar. Klasiklerden farklı olarak daha düşük maliyetli, az yer kaplayan, az enerji harcayan, az ısı üreten, ancak bir o kadar da yüksek güvenilirlikte çalışan donanımlar ve bu donanımları çalıştıracak işletim ve yazılım sistemlerinin kaynak ve bellek kullanımı açısından tutumlu olması hedefleniyor. İkinci en önemli bileşen ise Cihaz Tabanlı İnternet (Internet of Things), yeryüzündeki tüm cihazların birbiriyle bilgi ve veri alışverişi için kullanıldığı, her türlü araç gerece entegre edilmiş, sensör ve işleticilerle donanmış, İnternet bağlantılı akıllı elektronik sistem; bu sisteme kısaca Siber-Fiziksel Sistemler deniyor. Üretim sürecinde fabrikalardaki makinelerde siber-fiziksel sistemlerin kullanılması ise; insanlardan neredeyse bağımsız olarak kendi kendilerini koordine ve optimize ederek üretim yapabilecek ‘akıllı fabrikalar’ demek. Endüstri 4.0 stratejisi gerçekleşirse üretim süresi, maliyetler ve üretim için ihtiyaç duyulan enerji miktarı azalacak, üretim miktarı ve kalitesi artacak.
Endüstri 4.0, otomasyon, veri analitiği, yapay zeka ve diğer yeni nesil teknolojilerin üretim süreçlerine entegrasyonu demek. Endüstri 4.0 teknolojileri, üretim süreçlerinin dijitalleşmesi, otomasyonu, veri analitiği ve akıllı sistemlerle iyileştirilmesini amaçlıyor. Bu teknolojiler, işletmelere daha verimli, esnek, çevik, enerji-zaman ve maliyet tasarruflu, çevreci, kaliteli, karlı ve rekabetçi olma fırsatları sunuyor. Endüstri 4.0’ın temel hedefi, dijitalleşme ve otomasyon aracılığıyla üretim süreçlerinde daha akıllı, verimli ve esnek bir yaklaşım benimsemektir. Endüstri 4.0 teknolojileri, endüstrilerin rekabetçi kalmasını sağlıyor.

Endüstri 4.0’da 2023’te dikkat çeken trendler ve teknolojiler
• Yapay Zeka ve Makine Öğrenimi: Yapay zeka, endüstriyel süreçlerde otomatik karar alma ve tahmin yeteneklerini geliştiriyor. Makine öğrenimi, veri analiziyle birlikte kullanılarak üretim süreçlerinde iyileştirmeler yapılmasına ve otomatikleştirmeye olanak tanıyor.
• Nesnelerin İnterneti (IoT) ve Endüstriyel Nesnelerin İnterneti (IIoT): IoT ve IIoT ile nesneler internete bağlanıyor, veri paylaşımıyla endüstriyel süreçler optimize ediliyor, makine ve cihazlar birbirleriyle ve insanlarla iletişim kuruyor, veri topluyor ve bu veriler analiz edilebiliyor.
• Büyük Veri (Big Data) ve Analitik: Endüstri 4.0, büyük miktarda verinin toplanması ve analiz edilmesini gerektiriyor. Bu veriler, üretim süreçlerinin izlenmesi, hataların tespit edilmesi ve iyileştirmelerin yapılması için kullanılıyor. Veri ve iş analitiği, daha iyi kararlar alınmasını, verimliliğin artırılmasını ve üretim hatalarının azaltılmasını sağlıyor.
• Robotik ve Otomasyon: Endüstri 4.0, otomasyonun daha da ilerlemesini sağlıyor. İleri robot sistemleri, üretim hattında insanlarla birlikte çalışabiliyor, tekrarlayan görevleri yerine getirebiliyor ve operasyonel verimliliği artırabiliyor.
• 3D Teknolojiler, 3D Baskı ve Additive Üretim (Eklemeli Üretim veya Katmanlı İmalat Teknolojisi): 3D baskı teknolojisi, tasarım sürecinde esneklik sağlıyor ve prototiplerin daha hızlı üretilmesini mümkün kılıyor. Endüstriyel üretimde kullanıldığında, hızlı üretim, az miktarda stok tutma ve kişiselleştirilmiş üretim avantajları sunuyor.
• Dijital İkizler (Digital Twin) ve Simülasyon Teknolojileri: Dijital ikizler, fiziksel bir varlığın dijital bir kopyasıdır. Üretim süreçlerinin simülasyonu ve iyileştirilmesi için kullanılıyorlar. Gerçek zamanlı veriyle senkronize edilen dijital ikizler, üretim sürecinde iyileştirmelerin yapılmasını ve sorunların hızlıca tespit ve optimize edilmesini sağlıyor.
• Sanal ve Artırılmış Gerçeklik (VR/AR): Sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) teknolojileri, üretim süreçlerinde kullanılıyor. VR, sanal ortamda simülasyonlar ve eğitimler, AR ise gerçek dünyayı dijital bilgilerle zenginleştirerek işçilerin daha etkili çalışmasını sağlıyor.
• Bulut Bilişim (Cloud Computing)
• Siber Güvenlik
• 5G ve İleri Haberleşme Teknolojileri
• Akıllı Fabrikalar: Endüstri 4.0’ın temel hedeflerinden biri olan akıllı fabrikalar, üretim süreçlerinde dijital teknolojilerin entegrasyonunu vurguluyor. Yapay Zeka, Büyük Veri, IoT, IIoT, Otomasyon, 3D Teknolojiler, Giyilebilir Teknolojiler, Bulut Bilişim Teknolojileri vb. yeni nesil teknolojilerin kullanımıyla; fabrikalar daha esnek, verimli ve hızlı hale geliyor.

WIN EURASIA, endüstriyi gelecekle buluşturuyor
WIN EURASIA-World of Industry Fuarı, ‘Endüstri gelecekle buluşuyor’ mottosuyla; 7-10 Haziran 2023’te, İstanbul Fuar Merkezi’nde 29. kez imalat sanayini aynı çatı altında buluşturacak. WIN EURASIA 2023 Fuarı Basın Toplantısı, Hannover Fairs Turkey Fuarcılık A.Ş. Genel Müdürü Annika Klar ve Genel Müdür Yardımcısı Belkıs Ertaşkın’ın evsahipliğinde; MAKFED-Türkiye Makina Federasyonu, ROBODER-Robotik ve Yüksek Teknolojili Üretim Sistem Entegratörleri Derneği, TÜYİDER-Tüm Yüzey İşlemler Derneği, ENOSAD-Endüstriyel Otomasyon Sanayicileri Derneği, AKDER-Akışkan Gücü Derneği ve ETMD-Elektrik Tesisat Mühendisleri Derneği, sektör temsilcileri ve basın mensuplarının katılımıyla gerçekleşti.
Annika Klar, dünyanın yeşil ve dijital dönüşüm (ikiz dönüşüm) sürecine girdiğini, imalat sanayinin otomasyona ve robot kullanımına geçişinin artık bir tercih değil gereklilik haline geldiğini belirterek, Türkiye’nin, Endüstri 4.0 teknolojilerini üretim süreçlerine dahil etmede önemli bir fırsat yakalamış durumda olduğuna dikkat çekti: “Endüstri 4.0 sürecine dahil etmek için Türkiye’deki üreticilerin, 10 yıllık süreçte yılda yaklaşık 10 ila 15 milyar liralık yatırım yapması gerektiği öngörülüyor. Bu dönüşümün üretim verimliliğine tahmini katkısı ise 50 milyar lira civarında.”
500’ü aşkın katılımcı, 27 bin m² net fuar alanı, 39 bini aşkın ziyaretçi: Belkıs Ertaşkın, Avrasya bölgesinde imalat sanayisini bir araya getiren tek fuar olan WIN EURASIA’nın imalat sanayi için bu yıl milyonlarca dolarlık ticaret hacmi sağlamayı hedeflediğini söyledi: “27 bin m² net fuar alanında, toplam 6 salonda Türkiye, Avrupa, Asya ve Orta-Doğu bölgelerinden 500’ün üzerinde katılımcı firmamız ve Almanya, Tayvan, Çin ve Kore pavilyonlarımız bulunuyor. Dünya’da ortalama 100 ülkeden 39 binin üzerinde sektör profesyonelinin WIN EURASIA’yı ziyaret etmesini bekliyoruz. Her yıl olduğu gibi MAİB (Makine İhracatçıları Birliği) ve MAKFED işbirliğiyle Alım Heyeti Programı’na evsahipliği yapılacak. İran, İtalya, Cezayir başta olmak üzere 10 hedef ülkeden 200 satın almacı, üretici ve ithalatçı firma yetkilileriyle bir araya gelecek.”
Uluslararası sanayi fuarı WIN EURASIA, bu yıl 3 mega trend; ‘Metaverse, Endüstri 4.0 ve Hiper-Otomasyon’a odaklandı. Fuarda, uzman keynote konuşmacılar, Robotik Konferansı gibi konferanslar, paneller ve seminerler, Endüstri 4.0 Pavilyonu, Dijital Fabrikalar Özel Alanı, 5G Arena, 5G&Endüstri Forum Alanı gibi özel tema konseptleri de yer alıyor.
‘Endüstri Gelecekle Buluşuyor’: WIN EURASIA Özel Etkinlikler ve Teknoloji İçerik Yöneticisi Murat Bayazıt’ın moderatörlüğünde WIN EURASIA 2023 ‘Endüstri Gelecekle Buluşuyor’ Oturumu’nda, MAKFED Genel Sekreteri Zühtü Bakır, makine sektörünün ekonomi için stratejik önemine işaret etti: “2022’de makine ihracatında 25.5 milyar dolarla rekor kırıldı, fakat ithalat da aynı hızla büyüyor. Yatırımlar çok önemli. Dünyada her yıl 5 trilyon dolar civarında makine teçhizat yatırımı oluyor.”
ENOSAD Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Basri Kayakıran, “Otomasyon pazarının verdiği rakamlara göre 2027’ye kadar 8.8 büyüme oranı gösteriyor ki bu değerin bize çok ciddi ilave imkânlar ortaya çıkardığını öngörüyoruz. Otomasyoncular olarak makineye hayat veren bir grubuz” dedi.
ROBODER Yönetim Kurulu Başkanı Murat Yarış, şunları söyledi: “Endüstriyel robot pazarında 2021’de Türkiye’nin ihracatında %0.4’lük payıyla 24. büyük ülke, ithalatına bakıldığında ise yüzde 1.7’lik payla 17. büyük ülke. 25 milyon doları geçen 2022 ihracatımızla toplamda 138 milyon doların hemen altındaki ithalatımıza bakıldığında yurtiçi pazar büyüklüğü toplamda 200 milyon dolar seviyesine erişti. Pazar büyüklüğü 2022’de yüzde 30’dan fazla arttı.” TÜYİDER Yönetim Kurulu Üyesi Turan Ali Selen, 2 yıldır WIN EURASIA ile kurdukları  işbirliğinden sektör olarak fayda sağladıklarını kaydetti.
AKDER Başkan Yardımcısı Mark Minasyan, “2021 için hidrolikteki Türkiye’deki iş hacmi 400 milyon Euro civarında ve pnömatikte ise 156 milyon Euro civarında. Geçen yıl bu rakamlardaki değişiklik yaklaşık yüzde 4 kadar yukarı yönlü oldu. 2023 için geçen yıldan biraz daha yüksek seyreden bir hacim yakalayabileceğimizi öngörüyoruz. 2024 ve 2025’te  ise yükselen bir grafik hedefimiz ya da hayalimiz var” diye konuştu. ETMD Yönetim Kurulu Başkanı Cemil Topak, WIN EURASIA fuarını sektörlerindeki şirketler için önemli bir pazarlama ve iş geliştirme platformu olarak gördüklerini ifade etti.
WIN EURASIA ön gösteriminde geleceğin teknolojileri ilk kez tanıtıldı: ‘WIN EURASIA ÖN GÖSTERİM’ kapsamında Mitsubishi Electric Türkiye, Leuze Türkiye, Festo Türkiye, HTC Türkiye ve Entek Otomasyon, basın toplantısı fuaye alanında ürün ve çözümleri ile yer alırken, ‘Mitsubishi Electric Türkiye; Üretken Yapay Zeka (Midjourney) ve Robot Entegrasyonu’, ‘Festo Türkiye & HTC Türkiye işbirliğiyle Metaverse’ konulu demo gösterimleri gerçekleştirdi.

Endüstri 4.0 süreçleri nelerdir?
Dijitalleşme, Nesnelerin İnterneti (IoT) ve Bağlantılı Cihazlar, Büyük Veri ve Analitik, Yapay Zeka ve Otomatik Karar Alma, Robotik ve Otomasyon, İnsan ve Makine İşbirliği, Dijital İkizler, Esnek ve Kişiselleştirilmiş Üretim.

Endüstri 4.0’ın işletmelere faydaları
• Endüstri 4.0, üretim süreçlerinde dijital teknolojilerin geniş ölçüde kullanılması ve otomasyonun artmasıyla karakterizedir. Bu teknolojiler, üretimde verimliliği artırmak, hataları azaltmak, karar alma süreçlerini iyileştirmek ve daha esnek üretim yapmak gibi hedeflere yöneliktir.
• Büyük veri, yapay zeka, IoT ve diğer dijital teknolojilerin entegrasyonuyla üretim süreçlerinde daha fazla veri toplanır ve bu veriler analiz edilerek daha iyi ve stratejik kararlar alınır.
• Otomasyon ile insan müdahalesine ihtiyaç duyulan süreçler otomatikleştirilir. Robotik sistemler, otomatik makineler ve akıllı kontrol sistemleri kullanılarak üretim süreçlerinde tekrar eden görevlerin ve işlemlerin otomatik olarak gerçekleştirilmesi sağlanır. Bu da verimliliği artırır, hata oranını düşürür ve üretim hızını yükseltir.

ENOSAD Sanayide Dijital Dönüşüm Sektör Kurulu Başkanı Dr. Adem Kayar:
ENOSAD’ın Gözünden Endüstri 4.0 ve Sanayide Dijital Dönüşüm
“Endüstri 4.0, geleneksel endüstriyel üretim süreçlerinin ileri dijital teknolojilerle entegre edildiği yeni bir dönüşüm çağını temsil etmektedir. Endüstri 4.0’ın temel amacı, üretim süreçlerini birbiriyle entegre ederek, daha verimli, esnek ve sürdürülebilir hale getirerek rekabet gücünü artırmaktır. Endüstri 4.0’ın bileşenleri oldukça çeşitlidir ve birçok sektörde etkisini göstermektedir. Bunlar arasında; büyük veri analitiği, nesnelerin interneti (IoT), artırılmış gerçeklik uygulamaları, yapay zeka (AI), endüstriyel robotlar ve siber güvenlik bulunmaktadır. Bu teknolojiler, üretim süreçlerinde daha yüksek otomasyon seviyesi, daha akıllı ve birbiriyle haberleşebilen makineler, veri analiziyle daha iyi kararlar alabilme, enerji verimliliği optimizasyonu, kalite kontrolü ve esnek üretim gibi birçok avantajlar sağlamaktadır.
Akıllı fabrikalar, Endüstri 4.0’ın en dikkat çeken sonuçlarından biridir. Bu fabrikalar, ileri otomasyon sistemleri, büyük veri analitiği ve yapay zeka teknolojileriyle donatılmıştır. Sensörler, veri toplama cihazları (I/O modülleri) ve akıllı makineler, üretim süreçlerini gerçek zamanlı olarak izleyebilir ve analiz edebilir. Bu sayede, üretim hataları ve verimsizlikler hızla tespit edilebilir ve müdahale edilebilir. Üretim hatlarının daha iyi bir şekilde planlanması ve optimize edilmesi, kaynakların verimli kullanımını sağlamaktadır.
Otomatik depolama ve lojistik sistemleri de Endüstri 4.0’ın bir başka önemli uygulama alanlarından biridir. Akıllı robotlar ve otomatik sistemler, depolama ve malzeme taşıma işlemlerini optimize eder. Bu sistemler, stok yönetimi, sipariş takibi ve malzeme hareketlerini gerçek zamanlı olarak izleyebilir. Bu da depolama süreçlerinde verimliliği artırır ve hataları en aza indirir. Aynı zamanda, otomatik lojistik sistemleri, malzeme akışını daha hızlı ve düzenli hale getirerek teslimat sürelerini kısaltmaktadır.
Büyük veri analitiği ve yapay zeka, Endüstri 4.0’ın temel taşlarından biridir. Üretim süreçlerinde toplanan büyük miktarda veri, analiz edilerek değerli bilgilere dönüştürülür. Bu bilgiler, gelecekteki üretim planlaması, bakım süreçleri ve kalite kontrolü gibi alanlarda kullanılabilmektedir. Yapay zeka algoritmaları, karmaşık problemleri çözebilir, verileri analiz edebilir ve kestirimci çözümler sunabilir. Bu da karar alma süreçlerini iyileştirmekte ve hataları minimize etmektedir.
Endüstri 4.0’ın bir diğer önemli bileşeni; IoT teknolojileridir. IoT, fiziksel nesnelerin internet üzerinden birbirleriyle iletişim kurabilmesini sağlamaktadır. Bu sayede, makineler arasında veri paylaşımı, gerçek zamanlı izleme ve kontrol sağlanabilmektedir. Üretim hatlarındaki sensörler ve cihazlar, veri toplayarak işletmelere önemli bilgiler sunar. Bu bilgiler, hataların tespit edilmesi, üretim süreçlerinin optimize edilmesi, enerji verimliliğinin artırılması gibi konularda değerli birer kaynak haline gelmektedir.
Endüstri 4.0’ın birçok faydası bulunmaktadır. Öncelikle; üretim süreçlerinde otomasyonun artırılmasıyla işgücündeki verimlilik artar ve hataların sayısı azalır. Otomatik üretim hatları sayesinde daha hızlı ve kaliteli üretim sağlanır. Ayrıca, büyük veri analitiği ve yapay zeka kullanımı, verimlilik artışı, iyileştirilmiş planlama ve bakım süreçleri gibi konularda avantajlar sağlamaktadır. Endüstri 4.0 ayrıca daha yönetilebilir bir üretim ortamı sunar. Makineler arasındaki iletişim ve veri paylaşımı sayesinde, gerçek zamanlı izleme ve kontrol sağlanır. Bu da üretim süreçlerinde daha hızlı tepki verme ve esneklik sağlar. Akıllı fabrikalar, üretim süreçlerini optimize etmek ve enerji verimliliğini artırmak için veri analitiği ve sensör teknolojilerini kullanmaktadır.
Endüstri 4.0’ın diğer bir faydası da müşteriye özelleştirilmiş ürünler sunma yeteneğidir. Müşteri taleplerine daha hızlı yanıt verebilmek ve kişiselleştirilmiş ürünler üretebilmek, şirketlere rekabet avantajı sağlamaktadır. Bununla birlikte, Endüstri 4.0’ın başarılı olması için insan faktörü de önemlidir. Çalışanların dijital yetkinlikleri ve dönüşüm becerileri, yeni teknolojilere adapte olabilme kabiliyetleri, işletmelerin başarısında kritik bir rol oynamaktadır. İşgücü dönüşümü için eğitim programları, çalışanların bu yeni teknolojilere uyum sağlamasını ve gelişmesini desteklemektedir. İşletmeler, çalışanlarına Endüstri 4.0 teknolojilerine yönelik farkındalık ve eğitim sağlayarak bu dönüşümü kolaylaştırabilirler.
Sonuç olarak; Endüstri 4.0, endüstriyel sektörleri büyük ölçüde etkileyen bir dönüşüm çağını temsil eder. Akıllı fabrikalar, büyük veri analitiği, yapay zeka ve nesnelerin interneti gibi teknolojilerin entegrasyonuyla işletmelere birçok fayda sunmakta, daha verimli, esnek, yenilikçi ve sürdürülebilir bir üretim ortamı oluşturmaktadır. Ancak bu dönüşümün başarılı olabilmesi için teknolojik altyapı, veri güvenliği, insan kaynakları yönetimi ve işgücü dönüşümü gibi konuların dikkate alınması gerekmektedir. Endüstri 4.0, işletmelerin rekabet gücünü artırırken aynı zamanda daha sürdürülebilir ve yenilikçi bir üretim ortamının oluşmasına da katkı sağlamaktadır.
ENOSAD-Endüstriyel Otomasyon Sanayicileri Derneği olarak bünyemizde bulunan birçok yerli ve yabancı teknoloji üreten üye firmalarımızla ‘Sanayide Dijital Dönüşüm’ olarak adlandırdığımız Endüstri 4.0’ın, ülkemizde uygulanması ve geliştirilmesi konusunda Türk sanayisinin hizmetinde olduğumuzu belirtmekten mutluluk duyarım.”