Markalı konut projelerinde satışların yüzde 7’si yabancıya yapıldı

REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi’ 2019 yılı Haziran ayı sonuçlarını değerlendiren GYODER Başkanı Doç.Dr. Feyzullah Yetgin, faizlerin yüksek seviyede olmasının sektörde dönem bazlı durgunluğa neden olabildiğini, Mayıs’ta yüzde 14 olan banka kredisi kullanım oranının Haziran’da da aynı kalmasının sektörün yükselen konut kredisi faizlerinden olumsuz etkinlenmeye devam ettiğini gösterdiğini söyledi ve “Faiz oranlarının düşüşe geçmesiyle konut kredisi kullanımı yeniden artacaktır” dedi.
REIDIN Genel Müdürü Alp Çapa, şu degerlendirmeyi yaptı: “Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 0.54, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 2.48 oranında artış gerçekleşti. Haziran’da yabancı yatırımcıya gerçekleştirilen satışlar yüzde 7 oranında olup, bu satışlarda ağırlıklı olarak 1+1 özellikteki konut tipi tercih edildi. Satışlardaki konut bedeli ödeme yöntemlerine bakıldığında peşinatlı alım yüzde 50, senet kullanımı yüzde 36, banka kredisi kullanımı ise yüzde 14 oranında gerçekleşti. Mayıs ayına göre Haziran ayında peşinatlı alımda yüzde 10'luk bir artış, senet kullanımında yüzde 10'luk bir azalış oldu.“ Adet bazlı stoklarda yüzde 1.50 oranında erime gözlenen Haziran’da satışı yapılan konutların yüzde 63’ü bitmiş, yüzde 37’si bitmemiş konut stoklarından oluştu.
Türkiye İMSAD: Üretim kaybının telafisi için yenileme pazarı canlandırılmalı: Türkiye İMSAD, yapı sektörü ve ekonomi çevreleri tarafından dikkatle izlenen aylık “Türkiye İMSAD Haziran 2019 Sektör Raporu”nu açıkladı. Tespitler şöyle: Mevcut inşaat işleri seviyesi Ocak’taki sert düşüşün ardından artış eğilimine girdi ve Mayıs’a kadar yükseliş gösterdi. Mevsimsellikle mevcut işlerde artış yaşansa da Mayıs’ta ulaşılan seviye oldukça zayıf kaldı. İnşaat sektöründe Mayıs ve Haziran, işlerin zirveye ulaştığı aylar olarak biliniyor. Ancak Haziran’da mevcut inşaat işleri seviyesi bir önceki aya göre 2.3 puan geriledi. Böylece zayıf bir toparlanmanın ardından yeniden küçülme ortaya çıktı.
Mevcut işler seviyesindeki gerilemenin ekonomik ve siyasi belirsizlik ve sektörün talep ve finansman sorunlarından kaynaklandığı belirtiliyor. İnşaat sektöründe alınan yeni iş siparişleri 2019 Haziran’ında en düşük seviyesine geriledi. Yeni alınan iş siparişleri, mevsimsellik etkisi ve diğer dinamiklere rağmen gerilemeye devam etti. Yeni alınan inşaat işleri bir önceki aya göre 1.1 puan daha düştü. İnşaat sektöründe ve piyasalarında en yüksek sezonun yaşandığı bu aylarda yaşanan yeni inşaat siparişlerindeki gerileme endişe verici olarak değerlendiriliyor.
Konut satışları Mayıs ayında yüzde 31.3 geriledi: Konut satışları yılın ilk dört ayında yüzde 16.4 geriledi. Konut satışlarındaki bu gerileme Mayıs’ta  önemli ölçüde hızlandı, toplam konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 31.3 düşerek 82 bin 252 oldu. Böylece 2019’un ilk 5 ayında konut satışları 2018’in ilk 5 ayına göre yüzde 19.7 gerileyerek 423 bin 88 adet oldu. Satışlarda gerileme 2019’un ilk 5 ayında hızlanarak sürdü. Konut satışlarına yönelik teşvikler ortadan kalktı. Satın alma gücündeki gerilemeler ve konut kredi faizlerindeki yüksek seviyeler konut talebinde ve satışlarında gerilemeye yol açmaya devam ediyor. İnşaat malzemeleri sanayi üretimi 2019’un Nisan’ında 2018’in Nisan’ına göre yüzde 18.1 azaldı. Böylece yeni yılın 4 ayında da üretimde gerileme yaşandı. İnşaat malzemesi ortalama sanayi üretimi 2019’ın Ocak’ında yüzde 24.3 ve Şubat’ında yüzde 22, Mart’ta yüzde 21.7 düştü. Nisan’da da üretimde yine yüksek oranlı bir gerileme yaşandı. Yılın ilk 4 aylık döneminde yaklaşık 5’te 1’lik bir üretim kaybı ortaya çıktı. Bu gerilemede iç pazardaki keskin daralmanın etkili olmaya devam ettiği, ihracattaki miktar artışının ise üretim kaybını telafi edemediği belirtiliyor. Yılın ilk 4 ayında 2 sektörde üretim gerilemesi yüzde 40’ın, 2 sektörde yüzde 30’un ve 8 sektörde ise yüzde 20’nin üzerinde gerçekleşti. Tek haneli gerileme ise iki sektörde yaşandı.
İnşaat sektörü sorunlarının çözümü için kamu desteğine ihtiyaç var: İnşaat sektöründe kendi dinamiklerinden kaynaklanan çok sayıda sorun yaşanıyor. Öncelikle müteahhitler tarafında bozulan mali yapılar sorun olmaya devam ediyor. Diğer sektörlerdeki firmalar gibi müteahhitlik sektörü firmalarının mali yapıları da geçen yıl yaşanan finansal şoklardan olumsuz etkilendi. İyileşme, diğer sektörlere göre daha yavaş. Bunun en önemli nedeninin inşaat sektöründe bozulan arz talep ve fiyat dengesi olduğu belirtiliyor. Arz ve talepte keskin bir daralma ile satışlarda yine sert düşüş yaşanıyor. Satışlardaki gerileme, firmaların nakit akışlarının da bozulmasına neden oluyor. Daha geniş perspektifte ise inşaat sektöründeki sorunların piyasa dinamikleri içinde çözülemediği ortaya çıkıyor. Sektördeki yapısal sorunların çözümü için yine kamunun öncülüğünde yapısal iyileştirmelere ve müdahalelere ihtiyaç sözkonusu.
Yenileme pazarı canlandırılmalı: Talep ve nakit tarafındaysa kentlerde planlı ve alan bazlı kentsel dönüşümlere başlanması, bu dönüşümlerin risklere ve kentin ihtiyaçlarına odaklanması, kamu fonlarıyla yabancı fonların da kullanılması gerektiğine dikkat çekiliyor. Yine talep tarafında mevcut yapılar için artırılacak ve genişletilecek asgari standartlar ile ‘yenileme pazarı’nın canlandırılması, sektörde talebin daha istikrarlı ve kalıcı olması içinse yapı finansman sisteminin tüm piyasa ve kurumlarıyla kurulması gerektiği vurgulanıyor. Nakit tarafındaysa kamudan olan iş alacakları ile KDV alacakları ödemeleri için bir takvim açıklanması gerektiği belirtiliyor. İnşaat sektöründe kamu destekli yapısal önlemler alınmadığı takdirde sorunların çözümünün oldukça zaman alacağı ve bu süreçte sektörün küçülmeye devam edeceği öngörülüyor. Bu durumda inşaat malzemeleri sanayisi içinse iç talebin küçülmeye devam etmesi bekleniyor.
İnşaat 2. çeyreği gerileme ile kapattı: Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) her ay açıkladığı Hazır Beton Endeksi ile Türkiye’de inşaat sektörünün ve bağlantılı imalat ve hizmet sektörlerindeki mevcut durumu ve beklenen gelişmeleri ortaya koyuyor. Hazır Beton Endeksi 2019 Haziran Ayı Raporu’na göre bütün endeks değerleri, inşaat sektöründe mevcut ve beklenen faaliyet düzeyinin yeterli olmadığını ortaya koydu. Nisan’dan bu yana endeksler aşağı yönlü seyretti.
Ekonomiye güven sorununun ötesinde inşaat sektörü özelindeki belirsizlik, beklenti düzeyini aşağı çekti. Rapora göre, her üç endeks de önceki yılın aynı dönemine göre düşüş sergiledi. Özellikle Güven Endeksi’ndeki görece yüksek düşüş, makro ekonomik gelişmeler ve inşaat sektörünün hâlihazırda yaşadığı darboğazın bir arada olmasından kaynaklandı. Rapor, sektörde bir canlanma işareti bulunmadığını ortaya koydu.
Avrupa Hazır Beton Birliği (ERMCO) ve THBB Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Işık, bütün endeks değerlerinin inşaat sektöründe mevcut ve beklenen faaliyet düzeyinin yeterli olmadığını ortaya koyduğunu, sektörde bir canlanma işareti bulunmadığını söyledi: “Enflasyon rakamlarında özellikle gıda enflasyonuyla birlikte görülen gerileme beraberinde enflasyona endeksli konut kredilerinde bir hareketlilik ortaya çıkarabilecektir. Ancak bunun kısa vadede inşaat sektörü üzerinde önemli bir etki yaratmasını beklemiyoruz. Temmuz’daki  toplantıda Merkez Bankası’nın faiz indirme olasılığının, düşen enflasyon ile birlikte artması, konut kredilerinin asıl belirleyicisi olacaktır. Temmuz’daki  olası bir faiz indiriminin, konut kredisi gibi diğer kredi türlerine kıyasla faiz haddine çok daha fazla duyarlı olan kredi hacmini tetikleyecek seviyede olmasını beklemiyoruz. İnşaat sektörü, önünü göremediği sürece Türkiye’nin büyümesine maalesef katkı sağlayamayacaktır.”