‘Havayolu Taşımacılığı’nda yenilikçi adımlar Türkiye havada büyüyor

Pandemi ile yara alan ‘Havayolu Taşımacılığı’, büyüme ivmesine geri dönüyor. Küresel hava trafiğinin %83’ünü oluşturan yaklaşık 290 havayolunu temsil eden IATA (Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği), küresel hava kargo pazarları için zorlu bir faaliyet ortamına rağmen talebin Şubat’ta arttığını gösteren verileri yayınladı. Ocak ayına kıyasla Şubat’ta hava kargoya birçok faktör fayda sağladı. Talep tarafından, imalat faaliyeti Şubat başındaki yeni yıl tatilinin ardından hızla yükseldi. Kapasite, Covid-19 seyahat kısıtlamalarının genel ve kademeli gevşetilmesinden, Omicron ile ilgili faktörler (Asya dışında) nedeniyle uçuş iptallerinin azalmasından ve daha az kış havası operasyonel kesintisinden olumlu etkilendi.

Hava kargo büyümesi Şubat’ta %2.9 artarak devam ediyor
Kapasite hala kısıtlı olsa da kargo talebi Covid-19 öncesi seviyelerin üzerinde seyrediyor. Kargo-ton kilometresi (CTK) olarak ölçülen küresel talep, Şubat 2021’e kıyasla %2.9 arttı (uluslararası operasyonlar için %2.5). Talep yıllık %2.7 arttı. Kargo hacimleri artmaya devam ederken büyüme oranı Aralık’taki yıllık %8.7’lik genişlemeden yavaşladı. Covid-19 öncesi seviyelere kıyasla kapasite sınırlı kalmaya devam ediyor. Şubat 2019 seviyelerinin %5.6 altında.
IATA açıklamasına göre; G7 ülkelerindeki genel tüketici enflasyonu, yeni ihracat siparişlerindeki düşüş, Çin ve Hon-Kong’daki sıfır Covid politikası, işgücü sıkıntıları nedeniyle uçuş iptalleri ve birçok üreticinin normal şekilde çalışamaması da tedarik zinciri aksamaları oluşturmaya devam ediyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin etkisi, ay sonuna çok yakın zamanda gerçekleştiğinden küresel Şubat ayı performansı üzerinde sınırlı etkiye sahip olsa da savaşın ve ilgili yaptırımların (özellikle yüksek enerji maliyetleri ve azalan ticaret) olumsuz etkileri Mart’tan itibaren daha görünür hale gelecek. Ticaret ortamında artan zorluklara rağmen hava kargo talebi artmaya devam etti. IATA Genel Müdürü Willie Walsh, imalat ve ekonomik faaliyetlerdeki yaptırımlarla ilgili değişimler, artan petrol fiyatları ve jeopolitik belirsizliklerin hava kargo performansını olumsuz etkileyeceğini söyledi.
Yolcu geri kazanma, Şubat’ta hızlanıyor: IATA; Omicron ile ilgili etkilerin Asya dışında olumlu olması nedeniyle hava yolculuğunun Şubat 2022’de Ocak 2022’ye kıyasla güçlü toparlanma kaydettiğini duyurdu. Ukrayna’da 24 Şubat’ta başlayan savaşın trafik seviyelerine büyük etkisi olmadı. IATA açıklamasında, hava yolculuğunda uzun zamandır beklenen toparlanma hızlanırken, altyapı sağlayıcılarının önümüzdeki aylarda yolcu sayısında büyük bir artışa hazırlıklı olmasının önemini vurguladı.
IATA (Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği) Yönetim Kurulu Başkanı ve Pegasus Havayolları Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mehmet T. Nane, dünyadaki politik ve ekonomik olaylardan en çok etkilenen sektörlerin başında ‘turizm’ ve ‘havacılık’ın geldiğini belirterek, Ukrayna-Rusya krizi gibi global çapta oluşabilecek bir etkinin ciddi olumsuzluklara sebep olduğunu söyledi. Lokalde de kurların ve yakıtın artışı, turistlerin azalması; globalde emtia ve yakıt fiyatlarının artışı, ülkelerdeki istikrarsızlık gibi durumlarla karşı karşıya kalındığını ve Dünya’nın bunları kaldıracak gücü bulunmadığını kaydeden Nane, geçen yıl Türkiye’ye gelen 30 milyon turistin 3.6 milyonunun Rusya’dan, 1.3 milyonunun ise Ukrayna’dan geldiğini, ancak Rusya-Ukrayna savaşıyla artan jeopolitik gerginliğin şu anda beklentiler açısından belirsizlik yarattığını ifade etti.
Havayolunda 2021’de 11 ayda taşınan yük miktarı 3 milyon tonu aştı: Ulaşımda kavşak noktası olan Türkiye, salgına rağmen taşımacılıkta büyüdü. Türkiye’nin hava, kara ve deniz yolları Pandemi’ye aldırmadan artan bir yük trafiğine sahne oldu. Hava ulaşımında son yıllarda mega projelerle adından söz ettiren Türkiye, havayolu yük taşımacılığında da önemli mesafe kat etti. 2021 yılı 11 ayında havalimanları yük kargo, posta ve bagaj trafiğinde iç hatlarda 647 bin 921 ton, dış hatlarda 2 milyon 442 bin 603 ton yük taşındı. Toplamda rakam 3 milyon 090 bin 523 tona ulaştı.
“Tedarikte Türkiye’ye yönelik talep kalıcı olacak”: Ulusoy, Pandemi’yle birlikte küresel ticarette ortaya çıkan tedarik krizinin global devlerin satın alma stratejilerini yeniden şekillendirdiğini ve bu kapsamda yakın pazarların ön plana çıktığını aktardı: “Türkiye’ye yönelen satın alma eğilimleri artarak devam edecek.”
Çevreci yolcu taşımada ilk adım: ‘Türk Havayolu Taşımacılığı’, yolcu taşımacılığında da Dünya’da öncü adımlara imza attı. Pegasus Hava Yolları, Petrol Ofisi tarafıdan ikmali gerçekleştirilen Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı (Sustainable Aviation Fuel-SAF) kullanımıyla ilk yurtiçi uçuşunu İzmir-İstanbul arasında, 1 Mart 2022’de gerçekleştirdi.

Yüksek navlun, 2022’de başrol oynayacak
Pandemi’yle birlikte rekor seviyelere ulaşan navlunun 2022’de de yüksek seyrine devam edeceğini kaydeden Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Yönetim Kurulu Başkanı Ayşem Ulusoy, özellikle gelişmekte olan ülkelerde lojistik maliyetlerin 2022’de daha da önemli hale geleceğini söyledi: “Artan navlun taşınan malların nihai tüketiciye ulaştığındaki fiyatlarını da etkileyecek. Uzakdoğu-Avrupa arası navlun, 10 kata yakın artarak tarihi rekor kırdı. Havayolu taşımacılığının hacim olarak yüzde 80’i çok daha fazla destinasyona uçan yolcu uçakları ile taşınırken yolcu seferlerinin durdurulması ve daha sonraki dönemde kademeli olarak kullanıma açılması da havayolundaki arz-talep dengesini bozdu, bu sorun yolcu uçaklarının kargo uçaklarına dönüştürülmesi ile aşılmaya çalışıldı. Ancak azalan kapasite navlunu artırdı. Salgın sebebiyle ertelenmiş küresel talepteki büyük artış, henüz toparlanmaya başlamış olan küresel tedarik zinciri üzerinde halen baskı yaratıyor. Navlundaki yüksek seviyelerin, 2022’de de sürmesini bekliyoruz. Pandemi sebebiyle özellikle yeni varyantlar gözönünde bulundurulduğunda lojistik ve ulaştırma maliyetlerindeki artışın yeni yılda da başta karayolu ve havayolu olmak üzere sektörü olumsuz etkilemeye devam etmesi muhtemeldir ki bu taşınan malların nihai tüketiciye ulaştığındaki fiyatlarını da etkileyecek ”

2053 Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı sektörün rekabet gücünü artıracak
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı kapsamında hazırlanan Ulaştırma 2053 Vizyonu’nun tanıtım toplantısında yaptığı konuşmada tüm ulaşım ve haberleşme modlarında entegre bir anlayışı benimsediklerini, yatırımlarını bu yaklaşıma uygun biçimde ana planları doğrultusunda inşa ettiklerini, 2053 Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı ile yük taşımacılığında da rekabetçi bir lojistik sektörün oluşturulması için gerekli adımların ve stratejilerin ortaya konulduğunu, ulaştırma ve lojistikte küresel ölçekte öncü, bölgesinde lider bir ülke olmak için ulaştırma ve lojistik faaliyetlerinde bütünselliği sağlayacaklarını ifade etti.
Türkiye’nin Asya ile Avrupa arasında 700 milyar doları aşan ticaretten aldığı payı artırmayı hedeflediklerini dile getiren Karaismailoğlu, 30 trilyon dolarlık küresel ticaret hacminin merkezinde olduklarını ve bu potansiyelden daha çok faydalanmayı amaçladıklarını anlattı. Türkiye’nin ortaya koyduğu ‘orta koridorda küresel bir lojistik süper güç olma’ iddiasına da değinen Karaismailoğlu, yarının stratejisine hazırlanırken lojistik-mobilite-dijitalleşme ekseninde yaklaştıklarını, Türkiye’nin akıllı geleceğini inşa etmeye odaklandıklarını bildirdi.

“Havalimanı sayısı 2053’te 61’e yükselecek”
2053’te Türkiye’de nüfusun 112.61 milyon olmasının beklendiğini belirten Karaismailoğlu, Türkiye’nin, Avrupa, Asya’nın batısı ve Afrika için hem yolcu hem de yük trafiği açısından önemli bir hava ulaştırma merkezi konumunda bulunduğunu vurguladı. Hızla büyüyen ülke ekonomisi ve turizmini destekleyen 56 havalimanıyla Türkiye’nin yoğun bir havalimanı şebekesine sahip olduğunu aktaran Karaismailoğlu, bu rakamın 2053 yılında 61’e yükseleceğini açıkladı. Havalimanı ağının geliştirilmesi için yapımı devam eden ve planlanan projeleri; “Çukurova Havalimanı, Rize-Artvin Havalimanı, Bayburt-Gümüşhane Havalimanı, Yozgat Havalimanı, Antalya Havalimanı Genişletilmesi, Trabzon Havalimanı Genişletilmesi, Esenboğa Havalimanı Genişletilmesi, İstanbul Havalimanı 2. Etabı” olarak sıralayan Karaismailoğlu, “5’er yıllık planlamalarımız sonunda 2053’e geldiğimizde, demir yolu, kara yolu, deniz yolu, hava yolu ve haberleşme için 198 milyar dolar yatırım yapacağız. Sadece kara yolu, demir yolu, deniz yolu ve hava yolu yatırımlarımızdan elde edilecek tasarruf faydalarımız ise 59 milyar dolar zamandan, 26 milyar dolar yakıttan,10 milyar dolar kaza maliyetlerinden, 31 milyar dolar emisyon azalım maliyetlerinden ve 56 milyar dolar dış etkilerden olmak üzere yatırımlarımız toplam 176 milyar dolarlık tasarrufu Hazinemize, yani milletimize kazandıracak” diye konuştu.
“İstanbul Havalimanı, Avrupa yolcu trafiği sıralamasında 1. sırada”: Adil Karaismailoğlu, İstanbul Havalimanı verilerine işaret ederek, “’Kimse oradan uçmaz’ denilen İstanbul Havalimanı, 2020’de Avrupa yolcu trafiği sıralamasında 1. sırada yer aldı. İlk işletme yılında garanti edilen 233.1 milyon avroluk dış hat yolcu gelirini aşmış ve Hazine’ye 22.4 milyon avro tutarında ek ödeme yaptı. Bundan sonra da 2053 yılına kadar 56 olan havalimanı sayısını 61’e çıkaracağız.” diye konuştu.
2053’e kadar 198 milyar dolar yatırım hedefi: Karaismailoğlu, bölgesel hava yolu kargo taşımacılığının daha da geliştirileceğini, 2053’e kadar lojistik merkez sayısının 13’ten 26’ya çıkarılacağını ve Orta Koridor’da lojistik bir üs haline gelineceğini söyledi: “2022’den başlamak üzere 2053’e kadar. 30 yılda, 198 milyar dolar yatırım yapacak, bu yatırımlarımızın karşılığını da yine misliyle alacağız.”

Uçuş trafiğinde yüzde 44.1 artış
İlk çeyrekte uçakla seyahat edenlerin sayısı 30 milyon kişiye yaklaştı: İstanbul Havalimanı’nda 2022 yılı Ocak-Mart dönemine ait uçak, yolcu ve yük istatistiklerini değerlendiren Bakan Karaismailoğlu, 25 Mart’ta Tokat Havalimanı’nı vatandaşların hizmetine sunduklarını anımsatarak, havayoluna yatırımların hız kesmeden devam ettiğini, önümüzdeki aylarda da Rize-Artvin Havalimanı’nı açacaklarını söyledi. Karaismailoğlu, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre uçak trafiğinin iç hatlarda yüzde 14 artışla 155 bin 913’e, dış hatlarda yüzde 77.9 artışla 105 bin 372’ye ulaştığını paylaştı. Üst geçişlerle birlikte toplam uçak trafiğinin yüzde 44.1 artarak 338 bin 386’ya yükseldiğini aktaran Karaismailoğlu, “Türkiye geneli havalimanları iç hat yolcu trafiğinin 15 milyon 953 bin, dış hat yolcu trafiğinin 13 milyon 612 bin olduğu bu dönemde, transit yolcularla birlikte toplam 29 milyon 633 bin yolcuya hizmet verildi. İç hat yolcu trafiği yüzde 36.9; dış hat yolcu trafiği yüzde 126.3; toplam yolcu trafiği yüzde 67.6 artış gösterdi” dedi.
11 milyon 414 bin yolcu İstanbul Havalimanı’nı kullandı: Karaismailoğlu, aynı dönemde yük trafiğinin de toplamda 750 bin 586 tona ulaştığını kaydetti: “İstanbul Havalimanı’nda iç hatlarda 20 bin 985, dış hatlarda 60 bin 891 olmak üzere toplamda 81 bin 876 uçak trafiği gerçekleşti. İç hatlarda 2 milyon 923 bin, dış hatlarda 8 milyon 490 bin yolcu seyahat etti. Toplamda ise 11 milyon 414 bin yolcu İstanbul Havalimanı’nı kullandı.”
Mart’ta dış hatlar yolcu sayısı % 109.4 arttı: Mart’ta iç hatlarda uçak trafiğinin yüzde 6.8 artarak 54 bin 537’ye, dış hatlarda yüzde 65.5 artarak 37 bin 288’e ulaştığını, üst geçişlerle birlikte toplam uçak trafiğinin yüzde 39.8 artış göstererek 120 bin 295’e ulaştığını belirten Karaismailoğlu, “Koronavirüs salgını sürecinde dünya genelinde ve ülkemizde büyük ölçüde azalan yolcu trafiği, 2022 Mart ayında, 2019’un aynı dönemine kıyasla eski seviyesine oldukça yaklaştı. Bu ayda, Türkiye genelinde hizmet veren havalimanlarımızda iç hat yolcu trafiği 5 milyon 705 bin, dış hat yolcu trafiği 5 milyon 213 bin oldu. Böylece, transit yolcularla birlikte toplam 10 milyon 960 bin yolcuya hizmet verildi. Mart’ta hizmet verilen yolcu trafiği 2021’in aynı ayına göre iç hatlarda yüzde 25.1, dış hatlarda yüzde 109.4, toplam yolcu trafiğinde de yüzde 55.3 artış gerçekleşti. İstanbul Havalimanı’nda toplamda 4 milyon 369 bin yolcuya hizmet verildi” açıklamasını yaptı.

Turkish Cargo 2021’de 61 ülkeye 335 milyon doz Covid-19 Aşısı taşıdı
Ülkelerin kapılarını dış dünyaya kapattığı Pandemi’de uluslararası medikal ürün zincirinin sürekliliğini sağlayan Turkish Cargo, aşı taşımalarıyla önemli bir başarıya imza attı. 2021’de dünyanın en hızlı büyüyen hava kargo taşıyıcısı olan marka, 61 ülkeye taşıdığı 335 milyon doz Covid-19 aşısı ile dünyanın eski güzel günlerine kavuşmasına katkı sağladı. Aşıları, ilaçları ve medikal ürünleri ihtiyaç duyulan tüm sıcaklık aralığında muhafaza ederek taşıyabilen Turkish Cargo, hızlı ve güvenilir hizmetiyle sağlık ürünü taşımalarında en çok tercih edilen hava kargo markaları arasında yer aldı. Aşıların da dahil olduğu sağlık ürünlerini, TK Pharma adını verdiği hizmetiyle dünyanın 132 ülkesine ulaştıran taşıyıcı sağlık ürünleri kategorisinde 2021’de yüzde 8 oranında küresel pazar payına ulaştı. Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Prof.Dr. Ahmet Bolat, “Turkish Cargo markamız 400’den fazla uluslararası destinasyon arasında koridor kurarak aşının erişilebilir olmasını sağladı” dedi.

Uzak Ülkeler Stratejisi ile Türkiye’nin ihracat menzili büyüyor
Türkiye 2021’i ihracatta rekor kırarak kapattı, bu rekorda lojistik sektörü önemli bir pay sahibi. 2022’de de pazar payını artırmak isteyen ihracatçıların önünü açacak bir dizi uygulama gündemde. Yeni Ekonomi Programı ve Ticaret Bakanlığı’nın uzak ülkelere yönelik stratejileri lojistik sektörünü doğrudan etkiliyor. Ticaret Bakanlığı, Türkiye’nin ihracat menzilinin 2 bin km’den 8 bin 500 km’ye çıkarılmasını hedefliyor. Uzak Ülkeler Stratejisi’nde 18 hedef ülke belirlendi: ABD, Avustralya, Brezilya, Çin, Endonezya, Filipinler, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, Japonya, Kanada, Malezya, Meksika, Nijerya, Pakistan, Şili, Tayland ve Vietnam. Stratejiyle öncelikli olarak ABD, Uzak Doğu ve Latin Amerika ülkelerine ihracatın artırılması öngörülüyor.
“Olumlu sonuçlar alacağız”: UTİKAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Havayolu Taşıma Grubu Başkanı Mehmet Özal, Pandemi’de Uzak Doğu’dan Avrupa pazarlarına erişimin aksamasının, Türkiye’nin klasik ihracat pazarlarına daha yakın ve tedarik sürelerinin avantajlı olması, kaliteli üretim kapasitesi nedeniyle payını artırmasına yol açtığını söyledi. Ancak 2024’e kadar Pandemi’nin etkisinin azalacağı ve birçok sektörde normalleşmenin başlayacağı öngörüldüğüne dikkat çeken Özal, “Ülkemizin başarılı ihracat performansını artırarak sürdürmesi için yeni pazarlar bulması, yeni ürünler geliştirmesi ve rekabetçi üretim gücünü yükseltmesi gerekiyor. Hem Uzak Doğu ülkelerindeki pazarlara girerek ticaret dengesi yakalanmalı hem de daha önce yeterince tanınmayan Latin Amerika ülkelerindeki büyük pazarlara ulaşılmalı. Uzak Ülkeler Stratejisi pazar ve ürün çeşitliliğini artıracak, olası dış ticaret dalgalanmalarından en az şekilde etkilenmemizi sağlayacak bir programdır” dedi.
“Dinamizm getirecek”: UTİKAD Havayolu Çalışma Grubu Üyesi Emre Öztekin, şunları ifade etti: “Mal ve hizmet ihracatının menzilini artırmak önemli bir hedef; coğrafi olarak ne kadar uzağa gidebilirsek kendi gelişimimizi de özellikle lojistik olarak artırabiliriz. ABD ve Çin, ticari ilişkiler açısından zaten yoğun temasta bulunduğumuz ülkeler arasında. Hedef olarak bakılan özellikle Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, Japonya, Kanada ve Latin Amerika ülkeleriyle olan ilişkilerimizin artması know-how transferi ve farklı mal/hizmet alışverişlerinin dinamizmini beraberinde getirecektir, gelişmekte olan e-ticaret piyasasına da daha çok entegre olmamızı sağlayacaktır. Serbest bölgelere yüksek teknoloji içeren yatırımlar çekilmesi hedeflenmeli. 2020 hava kargo gelirleri 175 milyar dolarla rekor kırarken kapasitelerin hâlâ Pandemi öncesine dönmemiş olması tüm rotalardaki fiyatlarda yüksek artışlara sebebiyet veriyor.”