İpekyolu ve Baharat yollarının kesişme noktasında yer alan sanayi, ticaret ve tarım şehri Yeşil Bursa, Türkiye’nin 3. büyük ihracatçı kenti. 2021 yılının ilk 8 ayında, 9 milyar 622 milyon liralık ihracat performansıyla İstanbul ve Kocaeli’nin ardından üçüncü sırada yer alarak, Türkiye ekonomisinin lokomotif kenti olma özelliğini sürdürüyor.
Bursa’dan dünyaya en çok otomotiv ve yan sanayi, tekstil ve tekstil ürünleri, konfeksiyon, demir-çelik ürünleri ve türevleri ile yaş meyve ve sebze ürünleri ihraç ediliyor. Bursa’nın en çok ihracat yaptığı ilk 10 ülke; Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, Birleşik Krallık, ABD, Romanya, Polonya, Hollanda, Fas. TÜİK verilerine göre Bursa, 2020 dış ticaret hacmi 17.144.061 dolarla Türkiye dış ticaretinde yüzde 4.41 pay alıyor, dış ticaret fazlası veren Bursa’nın 2020; ithalatı 7.600.546 dolar, ihracatı 9.543.515 dolar.
Endüstri kenti Bursa
17 Organize Sanayi Bölgesi (Bursa OSB, Bursa Deri İhtisas ve Karma OSB, Bursa Teknoloji OSB (BURSA TEKNOSAB), Barakfakih OSB, Demirtaş OSB, Hasanağa OSB, İnegöl Mobilya Ağaç İşleri İhtisas OSB, İnegöl OSB, Kayapa OSB, Kestel OSB, Mustafakemalpaşa-Mermerciler İhtisas OSB, Mustafakemalpaşa OSB, Nilüfer OSB, TOSAB Bursa Tekstil Boyahaneleri İhtisas OSB, Uludağ OSB, Yenice OSB, Yenişehir OSB), 13 Küçük Sanayi Sitesi (KSS), 1 Serbest Bölgesi (Bursa Serbest Bölgesi), 2 Özel Endüstri Bölgesi (Asilçelik Özel Endüstri Bölgesi ve Gemlik Özel Endüstri Bölgesi), İSO Türkiye’nin En Büyük Sanayi Kuruluşları Listesi’nde ilk 500’de 29, İkinci 500’de 35 firması, TİM Türkiye’nin İlk 100 İhracatçısı Listesi’nde 61 firması, Yatırım Teşvik Belgeli 10 milyon 586 bin TL’lik yatırımı, 2 üniversitesi (Bursa Uludağ Üniversitesi ve Bursa Teknik Üniversitesi), 1 meslek yüksek okulu (Faruk Saraç Tasarım Meslek Yüksekokulu), Türkiye’nin 19. Teknoloji Geliştirme Bölgesi olan ULUTEK Teknoloji Geliştirme Bölgesi (Teknopark) ile Türkiye’nin en büyük endüstri kentlerinden Bursa, özellikle lokomotif sektörleri; tekstil ve hazır giyim, otomotiv ve yan sanayisi, makine ve teçhizat, elektrik ve elektrikli araçlar, mobilya ve orman ürünleri, metal, gıda, tarım ve hayvancılık sektörlerindeki güçlü performansıyla dikkat çekiyor.
Yerli ve milli otomobil T TOGG, Bursa’da üretilecek
Bursa’nın Türkiye otomotiv sektöründeki gücü; rakamlara şöyle yansıyor: 2020 yılı itibariyle Bursa’da 461.605 otomobil, 99.820 kamyon kamyonet, 249 otobüs, 630 minibüs midibüs üretildi. Uludağ İhracatçı Birliği’nin verilerine göre; ihracatta lider sektör; otomotiv endüstrisi. Onu hazır giyim ve konfeksiyon, tekstil ve hammaddeleri, makine ve aksamları, mobilya, kağıt ve orman ürünleri, çelik, kimyevi maddeler ve mamulleri, demir ve demir dışı metaller, iklimlendirme sanayi, elektrik-elektronik izliyor. Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (TOGG), yerli ve milli otomobil TOGG’u, Bursa’nın Gemlik ilçesindeki Gemlik Tesisi’nde üretecek. TOGG’un Gemlik Tesisi’nin hat montajının 2021 3. çeyrekte başlaması planlanıyor, 2022 yılının sonunda banttan inecek aracın bataryası da Gemlik’te üretilecek.
Teknolojide de iddialı: Türkiye’nin üretim ve ihracat üslerinden Bursa, teknolojide hedefini daha da yükseğe taşıyor. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın (BTSO) kamu ve özel sektör kuruluşları işbirliğiyle hayata geçirdiği Bursa Teknoloji OSB (BURSA TEKNOSAB) ile ileri teknoloji üretiminde çok güçlü oyuncular oluşturulması hedefleniyor. Güçlü sanayisi, kalifiye çalışan varlığı, girişimci ruhlu sanayicileriyle teknoloji ve küresel gelişmeleri yakından izleyebilen Bursa, Türkiye’nin ileri teknoloji dönüşümünün temellerinin atıldığı bir kent olma amacıyla büyüyor. Bursa, BTSO öncülüğünde Bursa Büyükşehir Belediyesi, TÜBİTAK işbirliğinde hayata geçirilen Türkiye’nin uzay, havacılık temalı ilk interaktif merkezi GUHEM’e (Gökmen Uzay Havacılık Eğitim Merkezi) de ev sahipliği yapıyor.
10.382 dolar kişi başına düşen GSYİH (gayri safi yurt içi hasıla): Bursa’nın refah düzeyinin bir diğer göstergesi de 2019 verilerine göre; Türkiye’nin kişi başına düşen GSYİH’den (9.213 dolar) daha yüksek kişi başına düşen GSYİH’ye sahip olması. Bursa’da bu rakam 10.382 dolara çıkmış.
Bursa, tarım ve hayvancılık sektöründeki gücüyle de öne çıkıyor
Aynı zamanda tarım şehri Bursa’nın yaklaşık yüzde 31’i olan 340.912 hektarı tarım yapılan kültür arazisi ve bu alanın yaklaşık yüzde 41’i sulanabilir tarım arazisi. Sebze ve meyveciliğin geliştiği Bursa’da coğrafi işaretli Gemlik Zeytini, Karacabey Soğanı, Bursa Şeftalisi, Gürsü Deveci Armudu, Hasanağa Enginarı ve İngiliz kraliyet sofrasına girerek dünyaca ün kazanan Bursa Siyah İnciri, İznik Müşkile Üzümü özellikli ürünler olarak üretiliyor. Türkiye şeftali üretiminin yüzde 14.7’si, şeftali nektarı üretiminin yüzde 63.11’i, armut üretiminin yüzde 40.8’ini, sofralık zeytin üretiminin yüzde 22.43’ünü, Türkiye incir üretimin yüzde 9.16’sı Bursa’da gerçekleştiriliyor.
4 mevsim turizm
Zengin tarihi ve kültürel varlığı, gastronomisiyle dikkat çeken Osmanlı İmparatorluğu’nun başkentlerinden Bursa’da, 276 turizm tesisi faaliyet gösteriyor. Türkiye’nin en önemli kış sporları ve kayak merkezlerinden Uludağ ile kış ve spor turizminin de gözde şehri Bursa, 8500 yıllık tarihiyle UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alıyor ve tarih, kültür, sağlık, kongre turizmi ile de öne çıkıyor.
Mitolojik çağın Olympos’u: Uludağ, antik çağın ilk tarihçilerinden Herodot’un (M.Ö. 490-420) yazdığı Herodot Tarihi kitabında ‘Olympos’ olarak geçiyor. Kış turizminin yanısıra Uludağ’a özgü endemik türleri de içeren zengin bitki örtüsü, faunası, Türkiye’de yaşayan en büyük kelebek türü olan Apollo Kelebeği, Uludağ Milli Parkı, yürüyüş parkurları, kamp alanları ile Uludağ, yılın dört mevsimi görülmeye değer güzellikte.
İnkaya Çınarı: Adını Osmanlı Devleti’nin ilk köylerinden İnkaya Köyü’nden alan 600 yıllık İnkaya Çınarı, dünyaca ünlü. Çapı 3, yüksekliği 35 metre olan anıt ağaç, Türkiye’nin en yaşlı ağaçlarından.
Kent merkezindeki Ulu Cami, Osmanlı padişahlarından Yıldırım Bayazıd tarafından 1400 yılında yaptırıldı. Orhangazi zamanında hanların araları çatı ile kapatılarak kapalı çarşılar oluşturulmuş, sonrasında Sahaflar, Akatarlar, İvaz Paşa, Gelincik, Sipahiler, Karacabey(Yorgancılar Sandıkçılar), Eski Bakırcılar çarşıları eklenen Kapalı Çarşı, 1492’de II. Beyazıt tarafından yaptırılan Kozahan, M.S. 7. Yüzyılda Romalılar tarafından inşa edilen
Gymnasium üzerine Bizans döneminde bazilika olarak inşa edilen 1331’de camiye dönüştürülen, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Mimar Sinan’ın yenilediği İznik Ayasofya Camii, Osmangazi Türbesi, Yeşil Türbe, Karacabey Longoz Ormanları, 750 yıllık ağlayan çınarıyla cennetten bir köşe ve Bursa’nın en zengin antik yerleşim yerlerinden Gölyazı, kuş gözlemcilerinin favorilerinden; İznik Gölü, Ulubat Gölü, Uludağ, Karaçay Deltası da Bursa’nın görülmeye değer yerlerinden. İskender Kebap, Pideli Köfte ve kestane şekeri ise Bursa gastronomisinin vazgeçilmezlerinden.
Bursa Oynar Kuşu: Bursa’nın sembolleri arasında yer alan ve dünyada ‘Bursa Roller’, Bursa ve çevresinde ise ‘Oynar’ veya ‘Akkanat’ adıyla bilinen Bursa Güvercini, Mayıs 1989’da Alman standartlarına göre tescil edilmiş. Bursa Güvercinleri Osmanlı döneminde haberleşme amacıyla kullanılmış, şehrin düşman işgalinden kurtuluşunda ise tüm beyaz güvercinler uçurularak bağımsızlık ve özgürlük kutlanmış. Bursa’ya özgü diğer güvercin türleri ise; Muradiye Selaniği ve Taklacı Paçalı Türk Güvercini.
Kaynakça: //www.bursa.gov.tr/ekonomik-ve-sosyal-gostergeler
Kaynakça: bursa.gov.tr
İlk coğrafi işaret alan Gemlik Atı
* Coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işareti demek. Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanıyor. Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Mahreç işaretindeki ince nüans; üretim, işleme veya diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alan içinde gerçekleşmesi gereken ürünlere mahreç işareti veriliyor. Dolayısıyla Bursa’nın en ünlü yöresel ürünleri için coğrafi işaretlere bakmakta fayda var: Bursa’da 17 coğrafi işaretli ürün bulunuyor, bunlardan 8’i mahreç işaretine sahip. Bursa’da ilk coğrafi işaret tescili 2002’de Bursa Gemlik Atı’na alındı, sırasıyla onu; Gemlik Zeytini (2005), İnegöl Köfte (mahreç işareti-2006), İznik Çinisi (2009), Karacabey Soğanı (2017), Orhangazi Gedelek Turşusu (mahreç işareti-2017), dünyada 15 ülkeye ihraç edilen Bursa Bıçağı (mahreç işareti-2018), İngiliz Kraliyet ailesinin mutfağına girmesiyle dünyaca ünlenen Bursa Siyah İnciri/ Bursa Siyahı/ Siyah Bursa İnciri (2018) olmak üzere 3 farklı isimle siyah incir, Bursa İpeği/Bursa İpek İpliği (mahreç işareti-2019), Bursa Şeftalisi (2019), Gürsu Deveci Armudu (2019), Hasanağa Enginarı (2020), Bursa Kestane Şekeri (mahreç işareti-2021), Bursa Üzüm Şırası (mahreç işareti-2021), Kemalpaşa Tatlısı / Mustafakemalpaşa Peynir Tatlısı/ Mustafakemalpaşa Tatlısı (mahreç işareti 2021), Müşküle İğne Oyası (mahreç işareti-2021), İznik Müşküle Üzümü (2021) izledi.
* Kaynakça: Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT), https://ci.turkpatent.gov.tr/
Bursa’da coğrafi işaret başvurusu yapılan ürünler ise şöyle: Bursa Havlusu, Bursa Pideli Köfte, tahinli pide, cevizli lokum, süt helvası, Bursa defne yaprağı; Bursa’nın Aksu Pembesi (ahududu), baharatlı acı biber, kapya biber, böğürtlen, Bursa kestanesi, Uludağ çileği, cantık, İskender kebap, hurma tatlısı.
“Bereketin Başkenti” Bursa
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan ve Türkiye’nin 3. büyük ihracatçı kenti olan Bursa’yı ve yürüttükleri projelerini anlattı.
Bursa tarihe yön veren bir şehir. 8500 yıllık tarihi birikimi, doğal güzellikleri, kurucu, öncü ve girişimci özellikleriyle birçok konuda ilklerin yaşandığı bir kent olmuştur.
Asya ve Avrupa uygarlıkları arasında bir köprü niteliği taşıyan Bursa, tarihi boyunca hep cazibe merkezi olmuş. İpekyolu ve Baharat yollarının kesişme noktasında olmasının avantajlarını tarih boyunca iyi kullanmışız. Böylece her devirde önemli bir ticaret şehri olmuşuz. Bugün de sanayi ve teknoloji uyumunu başaran dünyanın sayılı şehirlerinden biriyiz. Bursa olarak ülkemizin büyümesinde öncü rol üstleniyoruz.
Bursa, Türkiye’nin 3. büyük ihracatçı kenti
Bursa’nın lokomotif sektörleri olan tekstil ve hazır giyim, otomotiv yan sanayi, gıda, tarım ve hayvancılık, makine ve teçhizat ile metal sektörlerimizin sanayi içindeki payı sürekli artmaktadır. Bursa, Türkiye’nin 3. büyük ihracatçı kentidir. Yurtiçi ve yurtdışı pazarlara çok yakınız.
Şehrimizde, yüzde 8’in altındaki işsizlik oranı ile Türkiye ve Avrupa Birliği ortalamasından daha iyi performans sergileniyor. Bursa Büyükşehir Belediyesi olarak, bu performansı daha da iyileştirmek için, iş ve personel arayan işletmeleri daha sağlıklı ve kurumsal çatı altında buluşturmak hedefiyle Türkiye’deki en kapsamlı istihdam projesi olan Bursa İstihdam ve Kariyer Ofisi’ni (BİKO) hizmete aldık.
Bursa, aynı zamanda bir tarım şehridir. Toplam 1 milyon 88 bin 638 hektar alana sahip olan Bursa’nın yaklaşık yüzde 31’i olan 340.912 hektarı tarım yapılan kültür arazisidir. Tarım yapılan bu alanın yaklaşık yüzde 41’i sulanabilir tarım arazisidir. Sebze ve meyveciliğin gelişmiş olduğu şehrimizde coğrafi işaretli Gemlik Zeytin’i başta olmak üzere armut, şeftali ve özellikli bir ürün olan siyah incir üretilmektedir. Son yıllarda Büyükşehir Belediyemizin tarım politikaları sayesinde, yaban mersini, ahududu gibi alternatif tarım ürünlerinin yetiştirilmesi de hayli yaygınlaşmıştır.
UNESCO Dünya Miras Listesi’nde
Bursa, kadim tarihi, muhteşem doğası, şifalı suları, yaz ve kış sporları için müsait alanları, gelişmiş sanayisi, kültür ve sanat hayatıyla altyapısı zengin bir şehirdir. Özellikle kültür, sağlık ve kongre turizmi konularında ülkemizin en fazla potansiyel barındıran şehirlerinden birisidir. UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan şehrimizin turizm alanında da öne çıkması noktasında büyük gayret sarf ediyoruz.
Malum geçtiğimiz yılın Mart ayından bu yana ülke olarak Covid-19 koronavirüsü ile mücadele ediyoruz. Biz bu kapsamda ihtiyaç sahibi vatandaşlarımıza desteğin yanında, uzaktan eğitim alan öğrencilerimize, sağlık çalışanlarımıza ve en önemlisi esnafımıza ciddi destekler verdik.
Bursa Büyükşehir Belediyesi olarak, her geçen gün gelişerek büyüyen şehrimizin bütün özelliklerini dikkate alarak, yatırımlarımızı planlayıp hayata geçiriyoruz. Ulaşımdan altyapıya, spordan kentsel dönüşüme, kültür ve sanattan sosyal belediyeciliğe kadar her alanda uyguladığımız projelerimizle hedefimiz; yeşili ve görseli daha zenginleşmiş, estetik kaygıların öne çıktığı, kenti temsil eden yapıların ortaya çıktığı ve en önemlisi de trafiği rahatlamış, sosyal ve kültürel hayatını zenginleştirmiş, tarihi ve doğal güzellikleriyle, bugüne kadar olduğu gibi gelecekte de örnek ve öncü rol üstlenen bir Bursa’dır.
“Bursa ihracatıyla Türkiye ekonomisinin lokomotif kenti olmayı sürdürüyor”
Bursa Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı ve TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Özer Matlı, Bursa’ya BEBKA desteğiyle zeytin ve zeytinyağı üzerine lisanslı depo tesisi kazandırmak için fizibilite çalışmalarına başladıklarını açıkladı. Matlı, “Tarımda dijitalleşme ve kaliteyi arttırarak Bursa’nın ve Türkiye’nin dünya ile rekabet edebilme gücünü artırmayı hedefliyoruz” dedi.
Geçmişten günümüze tarım, ticaret ve sanayi kenti olan Bursa, 2020 yılını pandeminin gölgesinde geçirirken, aşılama çalışmalarıyla hızla normalleşme adımlarının atıldığı 2021 yılının ilk 8 ayında, 9 milyar 622 milyon liralık ihracat performansıyla İstanbul ve Kocaeli’nin ardından üçüncü sırada yer alarak, Türkiye ekonomisinin lokomotif kenti olma özelliğini sürdürmüştür. Bursa Ticaret Borsası olarak 97 yıldır kent ve ülke ekonomisine katkı koymaya devam ederken, tarımdan ticarete, sanayiden turizme, eğitimden sosyal hayata kadar kentimizi ilgilendiren tüm konularda öncü olmaya gayret ediyoruz. Bu doğrultuda Avrupa Ticaret Borsaları Birliği’nin Türkiye’deki ilk ve tek üyesi olarak çok sayıda başarılı projeye imza attık.
Üye odaklı, yenilikçi ve zamanın koşullarına hızla uyum sağlayan hizmet anlayışıyla çalışmalarımızı sürdürürken, göreve geldiğimiz 2013 yılından bugüne işlem hacmimizi 6.5 kat arttırarak 6 milyar lira seviyesine çıkardık. Borsa olarak her platformda üyelerimizin sesi olmaya çalıştık ve ticari hayatlarına katkı koyacak projelerin de içerisinde yer aldık. Tarımda milat olarak gördüğümüz Türkiye Ürün İhtisas Borsası’nın (TÜRİB) A Grubu büyük hissedarlarından biri olarak hem üyelerimizin hem de bölge üreticimizin ekonomisine katkı sağladık. Öyle ki bugün müşteri işlem hacmine göre TÜRİB’de ilk 10 borsa arasında yer alarak, kısa sürede çok büyük bir yol kat ettik. TÜRİB’in olmazsa olmazı olan yetkili sınıflandırıcılıkta ise kaliteli hizmet anlayışımızı Bursa Ticaret Borsası Laboratuvar ve Depoculuk A.Ş. ile Karacabey, Gaziantep, Turgutlu, Çorlu, Polatlı ve Konya’ya taşıdık.
Yine üyelerimiz başta olmak üzere ilçe oda ve borsalarımız ile üreticilerimizin talepleri doğrultusunda harekete geçerek, Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı’nın ‘2020 Yılı Fizibilite Desteği Programı’ kapsamında, zeytin ve zeytinyağı üretiminde Türkiye’de ilk sıralarda yer alan kentimize, zeytin ve zeytinyağı üzerine lisanslı depo tesisi kazandırmak amacıyla fizibilite çalışmalarına başladık. Elde edilen veriler doğrultusunda yatırımın rantabl olması halinde, 16 bin 150 kayıtlı zeytin üreticisi, 150’ye yakın zeytin işletmecisi ve iki bine yakın zeytin ticareti yapan gerçek/tüzel kişinin bulunduğu Bursa’mıza böylesi önemli bir yatırımı kazandırmayı hedefliyoruz.
Bursa’nın marka değerini artıracak çalışmaların yanı sıra, yetişmiş insan gücü ihtiyacını karşılayacak çalışmaları da yine eş güdümlü olarak yürütüyoruz. Hayata geçirdiğimiz Bursa TB Online Akademi projesi doğrultusunda, Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nin değerli akademisyenlerinin katılımıyla verdiğimiz eğitimlerle, üyelerimiz ve girişimcilerimiz için itici bir güç olmayı arzuluyoruz. MEB, TOBB ve TOBB ETÜ arasında imzalanan ‘Mesleki Eğitim İş Birliği’ protokolü kapsamında proje okulumuz olan Hamidiye Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde, tarımda ülkemize rol model olacak çalışmalar yürütüyoruz. Burada hayata geçireceğimiz projeler ile iş dünyasının aradığı nitelikli işgücü ihtiyacını karşılamanın yanı sıra tarımda dijitalleşme ve kaliteyi artırarak Bursa’nın ve Türkiye’nin dünya ile rekabet edebilme gücünü artırmayı hedefliyoruz.
Bursa’da İlk 250 Büyük Firma Araştırması’nın ilk 100’ü
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın (BTSO) kent ekonomisine ışık tutan ‘Bursa İlk 250 Büyük Firma Araştırması–2020’ sonuçlarına göre; ilk 100 firma şöyle:
1- OYAK RENAULT OTOMOBİL FABRİKALARI A.Ş.
2- TOFAŞ-TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş.
3- BOSCH SAN. VE TİC. A.Ş.
4- BORÇELİK ÇELİK SAN. TİC. A.Ş.
5- LİMAK ULUDAĞ ELEKTRİK PERAKENDE SATIŞ A.Ş.
6- SÜTAŞ SÜT ÜRÜNLERİ A.Ş.
7- PRO YEM SAN. VE TİC. A.Ş.
8- YAZAKİ SYSTEMS TECHNOLOGİES TURKEY OTOM. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
9- BEYÇELİK GESTAMP OTOMOTİV SANAYİ A.Ş.
10- ASİL ÇELİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
11- KORTEKS MENSUCAT SAN. VE TİC. A.Ş.
12- BOSCH REXROTH OTOMASYON SAN. VE TİC. A.Ş.
13- YEŞİM SATIŞ MAĞAZALARI VE TEKSTİL FABRİKALARI A.Ş.
14- TÜRK PRYSMİAN KABLO VE SİSTEMLERİ A.Ş.
15- ÖZDİLEK ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ VE TEKSTİL SANAYİ A.Ş.
16- ULUDAĞ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.
17- AUNDE TEKNİK TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş.
18- TAT GIDA SANAYİ A.Ş.
19- ....
20- GEMLİK GÜBRE SANAYİİ A.Ş.
21- BURSAGAZ BURSA ŞEHİRİÇİ DOĞALGAZ DAĞITIM,TİC. VE TAAHHÜT A.Ş.
22- ALMAXTEX TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş.
23- DÖKTAŞ DÖKÜMCÜLÜK TİCARET VE SAN. A.Ş.
24- KARSAN OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş.
25- HASTAVUK GIDA TARIM HAYVANCILIK SAN. VE TİC. A.Ş.
26- KÖFTECİ YUSUF HAZIR YEMEK TEMİZLİK CANLI HAYVAN ET MAM. ENTEGRE GIDA İTH. İHR. SAN. TİC. A.Ş.
27- KÜÇÜKÇALIK TEKSTİL SAN. TİC. A.Ş.
28- ERBAK-ULUDAĞ PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM A.Ş.
29- TI OTOMOTİV SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
30- COŞKUNÖZ METAL FORM MAKİNA ENDÜSTRİ VE TİCARET A.Ş.
31- LEONI KABLO VE TEKNOLOJİLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
32- TARFAŞ TARIMSAL FAALİYETLER ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş.
33- CHASSIS BRAKES INTERNATIONAL OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş.
34- DURMAZLAR MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş.
35- ÇEMTAŞ ÇELİK MAKİNA SANAYI VE TİC. A.Ş.
36- İNALLAR OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş.
37- HARPUT TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş.
38- YAZAKİ OTOMOTİV YAN SAN. VE TİC. A.Ş.
39- S.S. MARMARA ZEYTİN TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ BİRLİĞİ MARMARABİRLİK
40- POSCO TNPC OTOMOTİV ÇELİK SAN. VE TİC. A.Ş.
41- ORMO YÜN İPLİK SAN. VE TİC. A.Ş.
42- FOMPAK AMBALAJ VE POLİÜRETAN SAN. VE TİC. A.Ş.
43- ULUDAĞ İÇECEK TÜRK A.Ş.
44- ROLLMECH AUTOMOTİVE SAN. VE TİC. A.Ş.
45- T.K.G. OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş.
46- ODELO OTOMOTİV AYDINLATMA A.Ş.
47- OTOKOÇ OTOMOTİV TİC. VE SAN. A.Ş.
48- ÖZDİLEK EV TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş.
49- AKBAŞLAR TEKSTİL ENERJİ SAN. VE TİC. A.Ş.
50- ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş.
51- MENGERLER TİCARET TÜRK A.Ş.
52- KOÇASLANLAR OTOMOTİV İNŞAAT TAŞIMACILIK PETROL ÜRÜNLERİ GIDA SAN. VE TİC. A.Ş.
53- B-PLAS BURSA PLASTİK METAL İNŞAAT ENERJİ MADENCİLİK JEO TERMAL TURİZM SİVİL HAVACILIK VE TARIM SAN. VE TİC. A.Ş.
54- WARMHAUS ISITMA VE SOĞUTMA SİSTEMLERİ SANAYİ TİCARET A.Ş.
55- ....
56- SULTAN YETKİLİ MÜESSESE A.Ş.
57- BURKAY UĞUR KAUÇUK KİMYA VE PETROL ÜRÜNLERİ SAN. TİC. A.Ş.
58- BOLACALAR UN YEM YAĞ GIDA SAN.VE TİC. A.Ş.
59- AKWEL BURSA TURKEY OTOM. A.Ş..
60- ....
61- ....
62- ERMAKSAN MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş.
63- APTİV TURKEY TEKNOLOJİ HİZMETLERİ LİMİTED ŞİRKETİ
64- ÖZBAĞ KUYUMCULUK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
65- RUDOLF DURANER KİMYEVİ MADDELER TİCARET VE SANAYİ A.Ş.
66- GEMPORT GEMLİK LİMAN VE DEPOLAMA İŞLETMELERİ A.Ş.
67- AK-PRES METAL YEDEK PARÇA MAKİNE SAN. VE TİC. A.Ş.
68- ESKAPET AMBALAJ SAN. VE TİC. A.Ş.
69- GRAMMER KOLTUK SİSTEMLERİ SAN. VE TİC. A.Ş.
70- SARIGÖZOĞLU HİDROLİK MAKİNA VE KALIP SAN. VE TİC. A.Ş.
71- ORAU ORHAN OTOMOTİV KONTROL SİSTEMLERİ SANAYİİ A.Ş.
72- YAZAKİ WİRİNG TECHNOLOGİES TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
73- ÖZ TEKSTİL SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
74- BURULAŞ-BURSA ULAŞIM TOPLU TAŞIM İŞLETMECİLİĞİ TURİZM SAN. VE TİC. A.Ş.
75- GÖLİPLİK ŞEREMET TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş.
76- P.M.S.METAL PROFİL ALÜMİNYUM SAN. VE TİC. A.Ş.
77- MAYSAN MANDO OTOMOTİV PARÇALARI SAN. VE TİC. A.Ş.
78- COATS (TÜRKİYE) İPLİK SANAYİİ A.Ş.
79- COPA ISI SİSTEMLERİ SAN. VE TİC. A.Ş.
80- PARLADI METAL SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
81- FİSTAŞ FANTAZİ İPLİK SAN. VE TİC. A.Ş.
82- ....
83- FEKA OTOMOTİV MAMÜLLERİ SAN. VE TİC. A.Ş.
84- KIRPART OTOMOTİV PARÇALARI SAN. VE TİC. A.Ş.
85- POLYTEKS TEKSTİL SANAYİ ARAŞTIRMA VE EĞİTİM A.Ş.
86- CANSAN ALÜMİNYUM PROFİL SAN. VE TİC. A.Ş.
87- BİNTED BURSA İNSAN KAYNAKLARI TAAHHÜT EĞİTİM, DANIŞMANLIK HİZM. İMAR İNŞ. VE TİC. LTD. ŞTİ.
88- KAPLANLAR PAZARLAMA SAN. VE TİC. A.Ş.
89- BAKYAPI İNŞAAT ENERJİ MADENCİLİK SAN. VE TİC. A.Ş.
90- ERMETAL OTOMOTİV VE EŞYA SANAYİ TİCARET A.Ş.
91- EPSAN FZ KİMYA PLASTİK SAN. VE TİC. A.Ş.
92- BURSALI TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş.
93- CONTİTECH LASTİK SAN. VE TİC. A.Ş.
94- FORMFLEKS OTOMOTİV YAN SAN. VE TİC. A.Ş.
95- VİBRACOUSTİC CV AİR SPRİNGS OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş.
96- SAMANCI GIDA TARIM HAYVANCILIK VE ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
97- IŞIKSOY TEKSTİL İNŞAAT TAAHHÜT SAN. VE TİC. A.Ş.
98- KAPLANLAR SOĞUTMA SAN. TİC. A.Ş.
99- ÇİLEK MOBİLYA A.Ş.
100- AKYÜKSELEN İNŞAAT SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
Bursa Uludağ Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Ahmet Saim Kılavuz:
“Üniversite-toplum işbirliği modelimizi daha da büyüteceğiz”
Üniversitemiz; 4 Enstitü, 15 Fakülte, 3 Yüksekokul ve 15 Meslek Yüksekokulu’ndan oluşmaktadır. Toplam 72 bin 53 öğrencimiz, 2 bin 729 Akademisyenimiz bulunmaktadır.
Üniversitemiz, 2021 yılı Haziran ayı içerisinde YÖK Başkanlığı tarafından hayata geçirilen 11. Kalkınma Planında Yer Alan Araştırma Üniversitelerinin Yetkinliklerine Göre Öncelikli Sektörlerle Eşleştirilmesi projesi kapsamında ‘Gıda Arzı Güvenliği’ ve ‘Otomotiv’ alanları çalışan sektörlerle eşleştirildi. 16 Araştırma Üniversitesi arasında yer alıyoruz. Yine TÜBİTAK 2244 Sanayi Doktora Programı kapsamında devam eden çalışmalarda en fazla Doktora Öğrencisi Bulunan Üniversite Kategorisi’nde Türkiye 1.’liğimiz bulunuyor. Sanayi kuruluşları ile en fazla 2244 işbirliği projesi imzalayan 2. Üniversite konumundayız. Üniversitemize, YÖK, Uluslararasılaşma Üniversiteleri arasında da yer verdi.
Üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi noktasında 2022 ve 2023 hedeflerimiz arasında ilk sırada; Üniversitemiz için rekor sayılan işbirliği sayılarını daha yukarılara çekmek geliyor. Sağlık, hayvancılık, mimari, teknoloji, üretim ve imalat sektörleri başta olmak üzere kentimizde ve çevre illerimizdeki iş dünyası temsilcileriyle imzaladığımız işbirliği protokollerini, yeni sektörleri de bu halkaya katarak büyütmeyi hedefliyoruz. Son 2.5 yılda temellerini attığımız Üniversite-Toplum işbirliği modelini yakın gelecekte daha sağlam bir altyapı ile büyütmekte kararlıyız.
Üniversitemizin yürüttüğü bilimsel faaliyetlere önemli katkılar sunan Teknoloji Transfer Ofisi ile Teknoparkımız (ULUTEK), yapacağımız yeni yatırım ve projeler ile yakın gelecekte büyümesine devam edecek.
BTÜ: Robotlar ve Akıllı Sistem’lerde ihtisaslaşacak
Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ), Bursa’nın ikinci devlet üniversitesi olarak 21.07.2010 tarih ve 27648 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararına göre 6 Fakülte, 2 Enstitü ve 1 Yüksekokul ile kuruldu:
“Eğitim, araştırma ve girişimcilikte öncü, yetiştirdiği bireyler ve ürettiği değerlerle bilim ve teknolojiye yön veren, saygın bir üniversite olmak” vizyonuyla faaliyetlerini yürüten BTÜ; özellikle teknik alanlarda Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu, eğitim-öğretim ve araştırma stratejisini tematik üniversite konseptine göre yapılandırıyor. YÖK tarafından ‘Robotlar ve Akıllı Sistemler” konusunda ihtisaslaşacak üniversite seçilen BTÜ, öğretim üyesi başına ortalama 10 öğrenci sayısı ile eğitim veriyor.
“Sektörümüzü, Endüstri 4.0 ve Endüstri 5.0’a entegre edeceğiz”
Hazır giyim ve konfeksiyon sektörünün büyük bölümü, pandemi döneminde devletin verdiği destekler yanında; hızlı hareket edebilme yeteneği sayesinde ve kişisel koruyucu ekipman alanında üretime ağırlık vererek ayakta kalabilmeyi başardı. Pandemi tüm dünya pazarlarında 2020’de bir talep birikmesi meydana getirdi. Ana pazarımız olan Avrupa’da mağazalar çok uzun süreler kapalı kaldı. Bütün bunlara rağmen 2021 çeşitli rekorlar elde ettiğimiz bir yıl oluyor. 2022 ve 2023’te ise sektörün önemli bir atılımla bazı pazarlardaki payını kalıcı hale getireceğini düşünüyorum.
Konteyner krizi nedeniyle AB’nin Uzakdoğu pazarından ürün tedarikinin güçleşmesi bizim için bir fırsat oldu ve bazı talepler Türkiye’ye yöneldi. Pazara yakınlığımız, hızlı, hatasız üretim yeteneğimiz, gelişen tasarım gücümüz ileriki yıllarda da bizi bir adım öne çıkaracak. Sektöründe dünya liderlerinden olan Türk hazır giyim sektörünün küresel ticaretteki payını artırması ve yüksek katma değerli ihracatta öncü olması hedefiyle başlattığımız ‘Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektöründe Endüstri 4.0 Entegrasyonu’ projemiz de devam ediyor. Şubat 2022’de Almanya’ya yurtdışı pazarlama faaliyeti yapılmasını planlıyoruz.
Biz Birlik olarak son dönemde özellikle sektörün Endüstri 4.0’a ve Endüstri 5.0’a entegre olması konusuna çok önem veriyoruz. Bir girişimcilik platformu olan Techxtile Platform etkinliği ile halihazırda güçlü olan sektörü geleceğe güvenle taşımayı hedefliyoruz.
Bursa Organize Sanayi Bölgesi (Bursa OSB) Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Durmaz:
Bursa OSB, Türkiye ekonomisine katkı sağlamayı sürdürecek
Ülkemizin ilk organize sanayi bölgesi olan Bursa OSB (BOSB), kurulduğu 1961 yılından bu yana geride kalan 60 yılda Bursa’nın bir endüstri merkezi ve sanayi kenti olmasında büyük rol oynamıştır.
Bugün itibariyle Bursa’nın ilk 250 büyük firmasının 50’si Bursa OSB’de faaliyet göstermekte olup, 265 fabrikanın üretim yaptığı bölgemizde yaklaşık 65 bin çalışan istihdam edilmekte ve yıllık 6 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirilmektedir. Bu veriler, planlı, sanayicilere doğalgazdan proses suyuna kadar tüm altyapı hizmetlerinin sunulduğu bölgemizin Bursa ve ülkemiz ekonomisine katkısının bir göstergesidir. Ülkemizin ilk organize sanayi bölgesi olması Bursa OSB’ye önemli sorumluluklar da yüklemiş durumdadır. Bunların başında da çalışmalarıyla örnek olması ve faaliyetleriyle takip edilmesi gelmektedir.
Bu yaklaşımla Bölgemiz gelecek yıllarda da çevre hassasiyetlerine ilk günden beri olduğu gibi önem vermeye devam edecek, Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde üretimden istihdama ve ihracata kadar ülkemiz ekonomisine katkı sağlamayı sürdürecektir.
Uludağ OSB; ‘Yeşil Bursa’nın yeşil üretim üssü’
Bursa konum olarak birçok avantaja sahip olması ve sanayinin gelişmesiyle gözde yatırım merkezlerinden biri haline gelerek Türkiye’nin önemli sanayi kentlerinin biri olmuştur. Ülkemiz ekonomisinin lokomotifi OSB Ailesinin bir üyesi olarak “Yeşil Bursa’nın, yeşil üretim üssü” olma yolunda faaliyet gösteren Bölgemiz Bursa’nın 3. büyük Türkiye’nin 7. büyük Organize Sanayi Bölgesi’dir (OSB). Yıllık 500 milyon dolarlık bir ihracat hacmine sahip Bölge olarak uzun vadede yürüttüğümüz projeler arasında Buhar Santrali ile birlikte enerji maliyetlerini minimuma çekerken aynı şekilde 25 megavat gücünde GES kurmayı planlıyoruz.
Üniversite-sanayi işbirliği kapsamında yapılan protokollerle çevresel etkileri en aza indirme çalışmalarını yürütmekteyiz. Yine aynı şekilde suyun geri dönüşümünü sağlayacak endüstriyel tesisler ve ileri arıtma ile suyun yeniden üretimde kullanılması da projelerimiz arasında yer almaktadır.
Barakfakih Organize Sanayi Bölgesi (BOSAB) Yönetim Kurulu Üyesi Erdoğan Akyıldız:
BOSAB, çevredostu çalışmalarıyla rol model olmayı amaçlıyor
“Bursa, ekonominin büyümesi noktasında lokomotif şehir konumunda bulunuyor. Bu lokomotifin en önemli parçaları ise şüphesiz Organize Sanayi Bölgelerimiz. Barakfakih Organize Sanayi Bölgesi’nde (BOSAB), 136 fabrikamız üretim çarklarının en önemli dişlilerini döndürüyor. Çevre duyarlılığından asla ödün vermeden, inovatif yapısı ile bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip eden; çalışanları, yönetici ve sanayicisiyle, ‘önce insan’ anlayışı içerisinde, uluslararası kalite standartlarında hizmet sunan; sektörde öncü uygulamalarıyla öne çıkan örnek bir OSB olmak için gece gündüz çalışıyoruz.
Her kurumun tüm kademelerinde sürekli gelişim zihniyeti yerleştirerek kaliteli üretim yapmak için çaba gösteriyoruz. TS EN ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi Belgesi’ni almaya hak kazanarak da bu doğrultuda yeni bir yolculuğa başlamış olduk.
15 bin metreküp su deposu ve şebeke geliştirilmesi projesiyle de BEBKA’dan destek almaya hak kazandık. Sıfır Atık Yönetim Sistemi’nin kurulumuna imkân veren Sıfır Atık Belgesi’ni de Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden almaya hak kazanarak da büyük bir motivasyon elde ettik. Yol ve altyapı çalışmalarımızda çok önemli bir eksikliği gideriyoruz. Önümüzdeki dönemde de tıpkı sıfır atıkta olduğu gibi çevreyi koruma adına daha birçok çalışmada sadece Bursa’da değil, ülke çapında rol model olmayı amaçlıyoruz. Bölgede faaliyet gösteren firmalarımıza uygun koşulları sağlamak başta olmak üzere çevre koruma konusunu gündemde tutarak çalışmalarımızı sürdüreceğiz.”
Tüyap Bursa Fuarcılık A.Ş. tarafından, TARMAKBİR işbirliği ile BURTARIM 2021 Bursa 18. Uluslararası Tarım, Tohumculuk, Fidancılık ve Süt Endüstrisi Fuarı ve Bursa 13. Uluslararası Hayvancılık Ekipmanları Fuarı, 5-9 Ekim’de Tüyap Bursa Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlenecek. Tarımda önde gelen şehirlerden Bursa, iki yıl aradan sonra tarım ve hayvancılık sektörünün en büyük ve en kapsamlı buluşmasına hazırlanıyor. Fuarlar, ulusal ve uluslararası ölçekte 150’nin üzerinde firmayı bir araya getirecek.
Tarım ve hayvancılığın alanına giren en yeni teknolojilerin sergileneceği fuarda düzenlenecek Fuar Arena etkinliğinde yapılacak traktör şovları ile görsel bir şölen yaratılacak. Yarışmaların da görsel şölene eşlik edeceği fuara; Balkan ülkelerinin tamamı, Rusya-Ukrayna bölgesi, Gürcistan, Azerbaycan ve Orta Asya Ülkeleri, Körfez Ülkeleri, Fas, Tunus Cezayir gibi Kuzey Afrika ülkelerinin yanı sıra Kenya, Uganda, Senegal, Etiyopya gibi Orta Afrika ülkeleri ve İran’dan binin üzerinde yabancı iş insanı bekleniyor.
OİB (Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği) Yönetim Kurulu Baran Çelik:
“Yeşil Dönüşüm UR-GE Projemizi hayata geçirdik”
Son 15 yıldır üst üste sektörel bazda ihracat şampiyonu olan, Türkiye ihracatının yaklaşık altıda birini tek başına gerçekleştiren, 2018’de Cumhuriyet tarihinin ihracat rekorunu kırarak 31.6 milyar dolarlık ihracata imza atan ve geçen yıl Covid-19 pandemisinin yıkıcı etkisine rağmen 25.5 milyar dolar ihracata ulaşmayı başaran ihracatın lokomotif sektörü olarak sorumluluğumuz çok büyük. Net ihracat gelirinden, ana ve tedarik sanayinde 300 bini aşkın kişiye sağladığımız istihdam da ülke ekonomisine yaptığımız güçlü katkının bir diğer önemli göstergesi.
OİB olarak; 2022 ve sonraki yıllardaki çalışmalarımızın odağında değişen tüketici davranışları ve teknolojiler ışığında sektörde yaşanan dönüşümün güçlü bir parçası olmak ve ihracat katmadeğerimizi artırmak var. Halen dünyanın 14., Avrupa’nın ise 4. büyük motorlu araç üreticisi konumunda bulunan Türkiye’nin dünya çapında sadece güçlü üretim merkezi değil, aynı zamanda tasarım ve Ar-Ge merkezi olması vizyonuyla ilerliyoruz. 2022-2023 döneminde tüm faaliyetlerimizi fiziki olarak gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Bu yıl 18 Ekim’de 10.cusunu “Mobilite Çözümleri” temasıyla düzenleyeceğimiz Otomotivin Geleceği Tasarım Yarışması’nda, proje paydaşımız İTÜ Arı Teknokent ile birlikte yenilikçi çözümlerin Türkiye’den çıkmasına katkı sağlamayı amaçlıyoruz.
Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında Otomotiv Sektöründe Yeşil Dönüşüm Ur-Ge Projemizi hayata geçirdik. Üç yıl sürecek projede; projeye katılan şirketlerin karbon emisyonu konusunda ihtiyaç analizinin yapılması, karbon ayak izi, atık yönetimi ve geri dönüşüm konularında eğitim verilmesi ve temiz enerji kullanımı gibi bazı önemli başlıklarda faaliyetler gerçekleştirmeyi planlıyoruz.
“KOBİ’lerin dijital dönüşümlerine katkı sağlayacağız”
TOSYÖV Bursa Destekleme Derneğimizin 2021-2023 hedefleri kapsamında Bursa ekonomisini güçlendireceğini düşündüğümüz önemli projelerimiz bulunuyor. Öncelikle KOBİ’lerimizin rekabet güçlerini ve ekonomik sürdürülebilirliklerini artırabilmek amacıyla inovasyon stratejilerinin oluşturulmasında destek olacağız. Ar-Ge farkındalık etkinlikleri, hibe ve teşviklerinden faydalanmalarını sağlayacak bilgilendirme ve proje hazırlama faaliyetlerimizle KOBİ’lerimizin teknoloji ve dijitalleşme çalışmalarına katkı sağlayacağız. Yine bu dönemde KOBİ’lerimize dijitalleşme için gerekli ihtiyaç/kaynak yol haritası hazırlamayı hedefliyoruz.
KOBİ’lerimiz için Tömer Bursa şubesi ile birlikte başlatmış olduğumuz yabancı dil seferberliği ile de dış ticaret için gerekli yabancı dil yetkinliklerini artırmaya çalışıyoruz..
“Bursa Siyah İnciri’ni daha fazla tanıtacağız”
Türkiye’nin 2020 yılı ihracatında sadece tarım sektörünün pozitif artış yaşadığını görüyoruz. Bu rakamlar içerisinde de yaş meyve sebze grubunun yüzde 20’lik bir performans artışı göstermesi bizleri ayrıca mutlu etti. Bizim, 2022 ve 2023 için tarımsal üretimde ki beklentilerimiz olumsuz değil ama küresel iklim değişikliğinin etkilerini de göz önünde bulundurarak daha temkinli davranmaya çalışıyoruz.
Bölgemizde Kiraz başta olmak üzere, İngiliz Kraliyet ailesinin mutfağına kadar giren şehirle özdeşleşmiş dünya pazarında rakibi ve ihracatında limiti olmayan özel ve önemli Bursa Siyah İnciri’nin daha fazla tanıtılması ve uygun maliyetlerle pazarlanması için çalışmalarımızı tüm hızıyla sürdürüyoruz. Bu konuda Ocak 2020’de başlattığımız ve Ticaret Bakanlığı’nın desteklediği UR-GE Projesi ile; küme içerisinde yer alan 12 firmaya yönelik ihtiyaç analizi, 4 eğitim çalışması gerçekleştirdik ve eğitim faaliyetlerini sürdüreceğiz. Ardından projemiz danışmanlıklarla yurtdışı pazarlama ve alım heyeti etkinlikleriyle devam edecek.