İKA Kalkınma Ajansı, bünyesinde istihdam edilen nitelikli kadro ile
TRC1 Bölgesi 15.280,28 km2’lik yüzölçümü ile Türkiye’nin yüzde 1.9 km2’lik alanını kaplamakla beraber Türkiye nüfusunun yüzde 3.3’ünü oluşturuyor. 2013 yılı nüfus sayımına göre, 2.570.208 olan bölge toplam nüfusunun yüzde 71.8’i Gaziantep’te, yüzde 23.2’si Adıyaman’da, yüzde 5’i Kilis’te yaşıyor.
İpekyolu Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Dr. Bülent Özkan, Gaziantep’in tüm dönemlerde istikrarlı bir nüfus artışı sergilediğini belirterek, “Nüfus gelişmeleri Gaziantep’in sanayi kenti ve cazibe merkezi olması, Adıyaman ve Kilis’in ise göç alması ile açıklanabilir. TRC1 Bölgesi, Türkiye’nin Orta Doğu ve Afrika’ya açılan kapısı konumundadır” diyor.
Bülent Özkan’ın verdiği bilgilere göre; güçlü ekonomisiyle bölgede önplana çıkan Gaziantep, sanayi ürünleri üretiminde yüzde 2.6’lık üretim payı ile Türkiye’de 7. sırada bulunuyor. 1990-2011 yılları arası Teşvik Belgesi Düzenlenen İmalat Sanayi Yatırımları verilerine göre Gaziantep imalat yatırımlarında yüzde 3.9 pay ile Türkiye genelinde 6. sırada. Gaziantep, 769 firma ile yatırım yapan firma sayısında Türkiye’de 9. sırada, son yıllarda ihracatta ciddi yükselişiyle yüzde 2.8’lik payla 9. sırada bulunuyor.
Bülent Özkan, TRC1 Bölgesi illerinde bölge içi gelişmişlik farkları yüksek olmasına rağmen Bölge’nin çevre iller ve bölgelerle rekabet edebilecek potansiyele sahip olduğunu vurguluyor: “TRC1 Bölgesi çevre bölgeler ile kıyaslandığında, analiz edilen sektörlerden ticaret ve sanayi konusunda rekabet edebilir bir düzeyde iken ciddi bir tarım potansiyeli olmasına rağmen üretim altyapısı sorunları sebebiyle bölge bu sektörde görece olarak geri kalmıştır. Turizm sektörü açısındansa turizme kazandırılacak kültürel varlıkları olmasına rağmen bölge bu sektörden pek pay alamamaktadır. TRC1 Bölgesi’nde tarım başta olmak üzere, turizm, sanayi ve lojistik konularında önemli talepler olduğu tespit edilmiştir.”
Dr. Bülent Özkan’ın aktardığı bilgiler esas alınarak TRC1 Bölgesi’nin rekabet gücüne bakıldığında Bölge, özellikle ihracat, sonrasında ise tekstil sanayi, tarıma dayalı sanayi ve gıda sanayi konularında güçlüdür. Bölgenin sanayi üretiminin çoğu iç pazara yönelik olmakla birlikte Gaziantep’te varolan imalat sanayi, bölgenin yüksek rekabet gücünü ortaya koymaktadır. Sanayinin sahip olduğu üretim kapasitesi ve ihracat potansiyeli, bölgenin komşu bölgeler başta olmak üzere birçok bölgeden daha dinamik bir sanayi gücüne sahip olduğunu göstermektedir.
Ekonomik gelişmişlik ve sosyal geri kalmışlık
TRC1 Bölgesi’nin ekonomik ve sosyal durumunu gösteren araştırmalar ise bölge illerinin sosyal gelişmişlik açısından Türkiye ortalamasının altında olduğunu göstermektedir. Özellikle Gaziantep’te dikkati çeken konu, ilin ekonomik gelişmişliği ile sosyal gelişmişliği arasındaki ciddi bir farkın olmasıdır. Eğitim alanında bölge illerinin geride olması, sahip olunan beşeri ve fiziksel kapasitenin yetersiz olmasından kaynaklanmaktadır. Bölgenin eğitim, sağlık ve kültür-sanat alanlarında ciddi yatırımlara ihtiyacı olduğu ifade edilebilir. TRC1 Bölgesi’nin gelişmesinin sağlanması ve sürdürülebilir kalkınma açısından dengeli bir politikanın yürütülmesi, bölgede sosyal sermayenin geliştirilmesine yönelik çalışmaların desteklenmesi ve geliştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca genel yaşam kalitesinin artırılmasına yönelik çalışmaların da hızlı ve koordineli bir şekilde yapılması bölge illeri ve Türkiye açısından önem taşımaktadır.
Destek faaliyetleri
Ajansın faaliyetlerine başladığı 2010 yılından bu yana toplamda 14 başlık altında olmak üzere 4 defa proje teklif çağrısına çıktığı bilgisini veren Bülen Özkan, 2010 yılı proje teklif çağrısı kapsamında; 3 başlık altında toplam 69 projeye destek sağlandığını, projelerin toplam bütçesinin 27.575.605,00 TL, Ajansın projelere aktardığı toplam desteğin 12.875.797,00 TL olduğunu belirtiyor.
2011 yılı proje teklif çağrısı kapsamında; 3 başlık altında toplam 70 projeye destek sağlandı. Projelerin toplam bütçesi 27.058.597,00 TL, olurken Ajans projelere toplam 15.474.626,00 TL destek aktardı.
2013 yılı proje teklif çağrısı kapsamında; 5 başlık altında toplam 77 projeye destek sağlanırken, projelerin toplam bütçesi 37.146.736,00 TL olarak gerçekleşti.
2014 yılı Haziran ayı gerçekleşmeleri itibarıyla Ajansın projelere aktardığı toplam destek; 13.668.381,00 TL oldu. 2014 yılı proje teklif çağrısı kapsamında; 3 başlık altında toplam 62 projeye 16.500,00 TL destek aktarılması planlanmaktadır. Proje destek sözleşmeleri imzalanmış olup projeler başlatılmıştır.
AB projeleri ve Ajans
Bülent Özkan, önümüzdeki dönemde Bölge’de 3 Avrupa Birliği projesini hayata geçireceklerini açıklıyor: “Bu projeler AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) kapsamında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) bünyesindeki Halıcılık Mükemmeliyet Merkezi ile Nonwoven (Dokunmamış Kumaş) ve Nanoteknoloji Araştırma ve Geliştirme Merkezi’nin Kurulması projeleri ile yine IPA kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yürütülen İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı (İKGOP) bünyesindeki TRC1 Bölgesi’nde Kadın İstihdamının Güçlendirilmesi Operasyonel Programı’dır. Yaklaşık 8.9 milyon Avro bütçeli Halıcılık Mükemmeliyet Merkezi’nin Kurulması projesi ile Gaziantep’te halı üretimi yapan KOBİ’lerin rekabet edebilirliğinin artırılmasını hedeflemekteyiz. Nonwoven (Dokunmamış Kumaş) ve Nanoteknoloji Araştırma ve Geliştirme Merkezinin Kurulması projesinin amacı ise dokunmamış kumaş sektörünün Ar-Ge, inovasyon ve teknolojik altyapısının iyileştirilmesi olarak belirlenmiştir. Bu projenin de bütçesi yaklaşık 9.7 milyon Avro’dur. Bu projeler AB Türkiye Delegasyonu tarafından onaylanmıştır. Projelerle ilgili ihale dokümanlarının hazırlanması süreci devam etmektedir.”
Kadın istihdamını güçlendirmek
Bülent Özkan konuyla ilgili şu bilgileri veriyor: “TRC1 Bölgesi’nde Kadın İstihdamının Güçlendirilmesi Operasyonel Programı’nın bütçesi yaklaşık olarak 6.1 milyon Avro ve amacı bölgedeki kadınların işgücü piyasasına katılımlarının önündeki kültürel ve diğer engelleri azaltılarak kadınların istihdam edilebilirliğinin geliştirilmesi ve kadın girişimciliğinin desteklenmesidir. Bu operasyon teklifi kapsamında 5.1 milyon TL’lik hibe programı uygulanması öngörüldü. Operasyon teklifinin tamamlanması ve Ajans hibe mekanizmasıın akreditasyonuyla ilgili çalışmalar yürütülmektedir. Önümüzdeki dönemde hayata geçireceğimiz Güdümlü Projeler de mevcut. Toplam proje bedeli 3.4 milyon TL olan Gaziantep Sanayi Odası ve Gaziantep OSB Müdürlüğü’nün yürüteceği Gaziantep Mesleki Eğitim Kompleksi’nin Kurulması projesine finansal destek sağlamaktayız. Ayrıca Adıyaman’da Adıyaman İş Geliştirme Merkezi ve Kilis’te Yöresel Ürünler Fuar Merkezi’nin kurulmasına yönelik güdümlü proje hazırlık çalışmalarına devam edilmektedir.”
Bülent Özkan, mali destek programları öncesinde sorumlu oldukları TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgesindeki her ilçede ve il merkezlerinde sundukları destekler hakkında bilgiler verdiklerini söylüyor: “Bilgilendirmelerin akabinde ise proje hazırlama eğitimleri düzenlemekteyiz. Aynı zamanda teknik destek programı kapsamında başvuruda bulunan kurumlara ‘Proje Döngüsü Eğitimi’ vermekteyiz. Ajansımız 2010-2014 yılları arasında birçok kurum ve kuruluşa proje döngüsü eğitimi vermiş bulunmaktadır.”