Kurumlarda COVID süreci ile birlikte yıllık ücretli izinler hem çalışanlar hem de işverenler tarafından bilinmesi gereken önemli konular arasında yer almaktadır. Yıllık ücretli izine hak kazanabilmek için, çalışanın, işe başladığı günden itibaren aynı işverenin bir veya birden fazla işyerinde toplam olarak en az bir yıl çalışmış olması şartını sağlaması gerekmektedir.
Kurumlarda COVID süreci ile birlikte yıllık ücretli izinler hem çalışanlar hem de işverenler tarafından bilinmesi gereken önemli konular arasında yer almaktadır. Yaz döneminin başlaması ile birlikte şirketlerde izin kullanımı gündemdeki konular arasındadır. Özellikle Kısa Çalışma Ödeneği uygulaması ve pandemide ücretsiz izindeki çalışanlar için nasıl uygulama yapılacağı insan kaynakları olarak bilinmesi gereken konular arasındadır.
Yıllık ücretli izin ile ilgili kanuni maddeleri; 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53-54-55-56-57-58-59-60 maddeleri ve yine aynı Kanun’un 60. maddesinin son bendi hükmü gereği, 03/03/2004 tarih ve 25391 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yıllık ücretli izin yönetmeliği ile yapılan açıklamalar oluşturmaktadır.
Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri
Yıllık ücretli izine hak kazanabilmek için, çalışanın, işe başladığı günden itibaren aynı işverenin bir veya birden fazla işyerinde toplam olarak en az bir yıl çalışmış olması şartını sağlaması gerekmektedir.
İşveren ile çalışan arasında düzenlenmiş olan iş akdinde deneme süresi var ise bu süre de yıllık ücretli izin hesabına dahil edilecektir.
Yıllık ücretli izin süreleri belirlenirken çalışanın aynı işverene ait bir veya birden fazla çalışma süreleri (kıdemi) ile yaşı dikkate alınmaktadır.
Aynı işverene tabi çalışmalarına göre çalışanlara verilecek yıllık ücretli izin süresi;
a) Hizmet süresine göre;
1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) çalışanların izin süresi 14 günden az olamaz
5 yıldan fazla 15 yıldan az çalışanların izin süresi 20 günden az olamaz
15 yıl dahil ve daha fazla çalışanların izin süresi 26 günden az olamaz
b) Yaş kriteri;
Çalışan 18 veya daha küçük yaşta ise izin süresi 20 günden az olamaz
Çalışan 50 veya daha büyük yaşta ise izin süresi 20 günden az olamaz
Yıllık ücretli izin sürelerine hafta tatili günü dahil değildir.
Yıllık ücretli izin süresi içerisine denk gelen hafta tatili izinleri, yıllık ücretli izin süresine eklenir. Genelde Pazar günleri kullanılan Hafta tatili günleri, izin sürelerine ilave edilecektir. Yasa hükmü gereği hafta tatili en az 35 saat olarak uygulanacak olup, en geç cumartesi günü saat 13:00’de başlar.
Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
‘Hafta tatili’nin dışında ‘yıllık ücretli izin’ süresine denk gelen, milli ve dini bayram süreleri kadar, yıllık ücretli izin süresi uzar.
Yıllık ücretli izin süresi hesabında Cumartesi günü
4857 sayılı İş Kanunu’nun Hafta tatili ücreti başlıklı 46. maddesinde; hafta boyunca kesintisiz olarak çalışmış olmak koşulu ile (Resmi Bayram ve Tatil günleri ile kanunda sayılan diğer haller çalışılmış gibi hesaplanır) 7 günlük zaman dilimi içerisinde en az 24 saatlik kesintisiz dinlenme süresi (hafta tatili) vermesi zorunluluğundan bahsedilmiş olup, 63. maddesinde ise haftalık çalışma saatinin en çok 45 saat olduğu belirlenmiştir.
İşin özelliği gereği bazı işyerleri hafta tatilini hafta içindeki bir günde kullandırsa da genelde Pazar günü ‘Hafta Tatili’ olarak kullanılmaktadır. Bu bilgilere göre, Cumartesi ve Pazar günleri çalışmanın olmadığı işyerlerinde, çalışan ile işveren arasında yapılmış yazılı iş akdi ile hafta tatili olarak kullanılan cumartesi ve pazar günlerinin, yıllık ücretli izin süresine ekleneceğine dair bir hüküm yoksa yıllık ücretli izin hesabına hafta tatili olarak 1 gün hesaplanacaktır.