11. Kalkınma Planı’nda;  Kritik Teknolojiler ile Ar-Ge ve Yenilik

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ilk kalkınma planı olan 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı; kalkınmanın hızlandırılmasında önemli rol oynayacak güçlü bir eğitim hamlesi ile milli teknoloji hamlesini öngörüyor, her alanda rekabetçiliği ve verimlilik artışını sağlamaya odaklanıyor. Plan “rekabetçi üretim ve verimlilik”, “istikrarlı ve güçlü ekonomi”, “nitelikli insan ve güçlü toplum”, “yaşanabilir şehirler ve sürdürülebilir çevre” ile “hukuk devleti, demokratikleşme ve iyi yönetişim” eksenlerinden oluşuyor. Planda,  dikkatle ve ilgiyle izlenmesi gereken çok önemli konular başlıklar halinde sunuluyor.
Bunlardan “Kritik Teknolojiler” ile   “Ar-Ge ve Yenilik” başlıklı bölümlerden özetle size bilgi sunmak istiyorum. “Kritik Teknolojiler”; “Yurt dışından temin edilemeyen veya temin edilmesine rağmen çeşitli nedenlerle idamesi sağlanamayarak harekatı tehlikeye sokabilecek olan ve bu nedenle yurt içinde imali gerekli görülen teknolojiler” olarak,“Milli Teknoloji” ise ”Yurt dışından tedarik edilse dahi kullanımında güvenlik nedeniyle sakınca  bulunan ve mutlaka yurt içinde geliştirilmesi gereken sistemler ve teknolojilerdir” sözleriyle tanımlanıyor.
Kritik Teknolojiler; Amaç: “Öncelikli sektörlerde ve alanlarda teknolojik dönüşümün sağlanabilmesi ve rekabet gücünün artırılması amacıyla önümüzdeki dönemde yüksek katmadeğer oluşturması beklenen kritik teknoloji alanlarında teknoloji üretme ve adaptasyon yeteneğinin geliştirilmesi temel amaçtır.
Politika ve Tedbirler: Ülkemizde Milli Teknoloji Hamlesi’nin gerçekleştirilmesine yönelik olarak yapay zekâ, nesnelerin interneti, artırılmış gerçeklik, büyük veri, siber güvenlik, enerji depolama, ileri malzeme, robotik, mikro/nano/opto-elektronik, biyoteknoloji, kuantum, sensör teknolojileri ve katmanlı imalat teknolojilerine ilişkin gelişim yol haritalarının hazırlanması, gerekli altyapının tesis edilmesi, ihtiyaç duyulan nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi ve toplumsal yönelimin bu alanlara odaklanması sağlanacaktır” denilmekte.
Kritik teknolojilerde teknolojilerin gelişme potansiyeli ile uzun vadeli arz ve talep dinamiklerini dikkate alan teknoloji yol haritaları hazırlanacak. Kritik teknolojilerde ihtisaslaşmış programı olan üniversitelerin laboratuvar altyapısının bu teknolojilere yönelik Ar-Ge çalışmalarının ihtiyaçlarına göre geliştirilmesi sağlanacak. Kritik teknolojilerde özel sektörün kapasitesi geliştirilecek. Kritik teknoloji alanlarında yenilikçi girişimcilere özel Ar-Ge destek programı oluşturulacak.
“Ar-Ge ve Yenilik”: “İmalat sanayisinin katmadeğerli üretim yapabilmesi ve yenilikçi ürün geliştirme kapasitesinin artırılması yönünde Ar-Ge ve yenilik kabiliyetinin güçlendirilmesi ve yeniliği esas alan bir yapıya kavuşturulması temel amaçtır. Ar-Ge ve yenilik destek sistemi; odaklı, araştırmadan ticarileştirmeye tüm süreci kapsayan, orta-yüksek ve yüksek teknoloji sektörlerine yönelik olarak farklılaşan ve sektörlerin ihtiyaçlarını ve gelişme potansiyellerini dikkate alan bir yapıya dönüştürülecektir” denilmekte.
Ar-Ge ve yenilik destekleri, hazırlanacak teknoloji yol haritaları doğrultusunda öncelikli sektör ve kritik teknoloji alanları kesişimine yoğunlaşacak. Büyük firmaların; tedarikçisi konumundaki KOBİ’lerin, Ar-Ge projelerini yönlendirdiği ve eş-finansman sağladığı bir destek programı oluşturulacak. Alanında öncül bilimsel ve teknolojik bilgi üreten ulusal veya uluslararası firmaların Türkiye’de kuracağı öncül Ar-Ge laboratuarları desteklenecek. İmalat sanayisinde hızlandırıcı ve ışınım teknolojilerinin kullanımının artırılması amacıyla yurt dışı ve yurt içi araştırma merkezlerindeki çalışmalara katılım sağlanacak ve sanayicilerin bu alanda etkinliğinin artırılması desteklenecek.
Her iki başlık diğer başlıklarla birbirini bütünlüyor. Planı amaç ve hedefler yönüyle de olumlu buluyor, eylem planlarının bir an önce gerçekleştirilerek uygulamaya geçirilmesini diliyorum.